હવામાનમાં ફેરફારને કારણે પરંપરાગત ખેતી પદ્ધતિને ઘણી અસર થઈ છે. રવિ પાકની વાવણી દરમિયાન વરસાદની ભીતિ છે. જ્યારે ખરીફ માટે વરસાદની રાહ જોવી પડે છે. આ સમસ્યાના નિરાકરણ માટે સરકાર કૃષિ પ્રણાલીમાં ફેરફાર માટે વિવિધ યોજનાઓ દ્વારા ખેડૂતોને જાગૃત પણ કરી રહી છે.
બિહાર સરકારના કૃષિ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, ચોથા કૃષિ રોડ મેપ હેઠળ ખેડૂતોને બિયારણમાં આત્મનિર્ભર બનાવવાની યોજના તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ માટે બિહારના નાલંદા જિલ્લાના ખેડૂતોને બીજ ઉત્પાદન વિશે જાગૃત કરવા માટે સીડ હબ યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે. રવી સિઝનમાં ઘઉં અને દાળના બીજ તૈયાર થઈ જશે. બદલાતા વાતાવરણમાં એગ્રી સિસ્ટમમાં બદલાવ લાવવો જરૂરી છે. સિંચાઈના અભાવે ખેડૂતો પરંપરાગત પાકનું વાવેતર કરી શકતા નથી. તેથી હવે ખેડૂતોને બીજ ઉત્પાદન માટે જાગૃત કરવામાં આવી રહ્યા છે. તેની શરૂઆત રવિ સિઝનમાં થવાની છે.
બીજ ઉત્પાદન કેન્દ્રો તરીકે બે ગામોની પસંદગી કરવામાં આવી છે. અહીં 100 ખેડૂતો 75 હેક્ટરમાં ઘઉં અને મસૂરની દાળનું ઉત્પાદન કરશે. લગભગ 2300 ક્વિન્ટલ બિયારણ તૈયાર થશે. 25 હેક્ટરમાં લગભગ 300 ક્વિન્ટલ મસૂરનું ઉત્પાદન થશે અને 50 હેક્ટરમાં 2000 ક્વિન્ટલ ઘઉંના બીજનું ઉત્પાદન થશે.
રાજ્ય સરકાર રવિ સિઝનમાં મકાઈના 100% હાઇબ્રિડ બીજ, 36% ઘઉં, 40% તેલીબિયાં અને 40% કઠોળનું વાવેતર કરવાની તૈયારી કરી રહી છે. આ યોજના ચાલુ નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માટે છે. આ માટે ખેડૂતોને બિયારણ પર સબસિડી અને અન્ય સુવિધાઓ આપવાની પહેલ છે.
