મહારાષ્ટ્રના કોલ્હાપુર, સાંગલી અને સાતારામાં 90,000 હેક્ટરથી વધુ શેરડીનો વિસ્તાર છેલ્લા અઠવાડિયાથી રાજ્યમાં અભૂતપૂર્વ વરસાદને લીધે આવેલા પૂરને કારણે પાણીની નીચે ડૂબી ગયો છે.
ઉદ્યોગ સંસ્થા વેસ્ટર્ન ઇન્ડિયા સુગર મિલ્સ એસોસિએશન (ડબ્લ્યુઆઈએસએમએ) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા પ્રાથમિક આકારણી મુજબ, રાજ્યના ખાંડનું ઉત્પાદન 2019-20 ની સુગર સીઝન માટે 52-55 લાખ ટન થવાની સંભાવના છે, એમ એસોસિએશનના ઉચ્ચ અધિકારીઓએ જણાવ્યું છે. વિસ્માના પ્રમુખ બીબી થોમ્બરેએ જણાવ્યું હતું કે છેલ્લાં બે મહિનામાં મહારાષ્ટ્રનો 50% ભાગ દુષ્કાળનો ભોગ બન્યો છે અને બાકીના 50% હિસ્સો પશ્ચિમ મહારાષ્ટ્રમાં ગયા સપ્તાહે પૂરથી પ્રભાવિત થયો છે. સાંગલી, કોલ્હાપુર અને સતારામાં છેલ્લાં એક અઠવાડિયાથી 35 લાખ હેકટરથી વધુ વિસ્તારમાં પાણી ભરાયા છે. આ પ્રદેશોમાં શેરડી મુખ્ય પાક છે અને તેથી 60% થી વધુ પાક પૂરથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે, ”તેમણે જણાવ્યું હતું.
થોમ્બરે જણાવ્યું હતું કે તેઓ મહારાષ્ટ્રના પશ્ચિમ ભાગની અનેક મિલોના સંપર્કમાં છે અને શેરડી 5 ફુટથી વધુ પાણીમાં ડૂબી ગઈ હોવાના અહેવાલો પ્રાપ્ત થયા છે. શેરડી 1-2 ફૂટ પાણીમાં ટકી શકે છે પરંતુ એકવાર પાણી છોડની ટોચ પર પહોંચે છે ત્યારે તે સડવાનું શરૂ કરે છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે સુગર કમિશનર અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય સહકારી ખાંડ ફેક્ટરીઝ ફેડરેશન બંનેએ કહ્યું હતું કે શેરડીના વાવેતર ક્ષેત્રે આ વર્ષે ગત વર્ષના 11 હેક્ટરની તુલનામાં આશરે 7.5 લાખ હેક્ટરમાં 30% ઘટાડો થયો છે. મરાઠાવાડા, સોલાપુર અને અહમદનગરમાં મહત્તમ ઘટાડો થયો હતો. પરિણામે, રાજ્યનું ખાંડનું ઉત્પાદન આ વર્ષે રેકોર્ડ 107 લાખ ટન સામે આશરે 64 લાખ ટન થવાની ધારણા છે. હવે અંદાજને માંડ 52-55 લાખ ટન કરવામાં આવી રહ્યો છે.
મરાઠાવાડામાં પહેલાથી જ દુષ્કાળનો ભોગ બન્યો હતો અને શેરડીના વિસ્તારમાં 50-60% જેટલો ઘટાડો નોંધાવ્યો હતો, કારણ કે જૂન અને જુલાઈ મહિના બંને સુકા હતા. મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય સહકારી સુગર ફેક્ટરીઝ ફેડરેશનના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ કહ્યું કે પરિસ્થિતિ ખરાબ છે અને પૂર ઓછો થતાં સ્પષ્ટ ચિત્ર બહાર આવશે. જોકે મહારાષ્ટ્ર ખાંડના કમિશનર શેખર ગાયકવાડે જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા સાત દિવસથી માત્ર 50,000 હેક્ટરમાં શેરડીનો જથ્થો પાણી હેઠળ છે અને એકંદર અસર 0.5 % કરતા ઓછી છે.
જોકે થોમ્બરે સંમત ન થયા અને કહ્યું કે આ વિસ્તારોમાંથી આવતા અહેવાલો સકારાત્મક નથી અને શેરડીનો વિસ્તાર 90,000 હેક્ટરથી વધુ છે. સ્વાભિમાની શેતકરી સંગઠનાના પ્રવક્તા યોગેશ પાંડેએ કહ્યું કે પરિસ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ છે અને નુકસાન વધારે હોઈ શકે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે એકલા શિરોલમાં 19 ખાંડ મિલો છે અને પશ્ચિમ વિસ્તારમાં 45 જેટલી સુગર મિલો છે. એવા અહેવાલો આવી રહ્યા છે કે અનેક મિલો નદીના પટથી નજીક છે અને તેથી તેની અસર ગંભીર થઈ શકે તેમ તેમણે જણાવ્યું હતું. આ 45 સુગર ફેક્ટરીઓ 216.15 લાખ ટન શેરડી ક્રશિંગ કરે છે.
