મહારાષ્ટ્રના કોલ્હાપુર વિભાગમાં 15 ખાંડ મિલોને ડેપ્યુટી ડિસ્ટ્રિક્ટ રજિસ્ટ્રાર દ્વારા 2018-19ના સિઝન માટે ખેડૂતોને વાજબી અને લાભદાયી કિંમત ચૂકવવાની નિષ્ફળતા બદલ નોટિસ આપવામાં આવી છે, મહારાષ્ટ્ર સુગર કમિશનરના વરિષ્ઠ અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ, મિલરો દ્વારા 15 ડિસેમ્બર સુધી ખેડૂતોને ફક્ત રૂ. 360.36 કરોડ ચૂકવ્યા છે અને નવેમ્બરના અંત સુધીમાં કુલ ચૂકવવાપાત્ર એફઆરપી રૂ. 2,497.41 કરોડનું છે.
મહારાષ્ટ્રની ખાંડની મોસમ સત્તાવાર રીતે 20 મી ઑક્ટોબરે શરૂ થઈ હતી, પરંતુ થોડા મિલો પછી શેરડી ક્રશિંગ કરી નાખવામાં આવી હતી અને દિવાળી પછી નવેસરથી આ સિઝન શરૂ થઈ હતી.
આશરે બે મહિના બાદ અને કેન કંટ્રોલ ઑર્ડર મુજબ, ક્રશિંગ પ્રારંભથી 15 દિવસ પછી ખેડૂતોને કેન ચૂકવણી કરવા મિલો બંધનકર્તા છે પરંતુ તેવું થયું નથી..
જોકે, મિલરો રૂ. 2,900 પ્રતિ ક્વિન્ટલની લઘુત્તમ ફ્લોર પ્રાઇસ (એમએફપી) ની આસપાસના ભાવ સાથે ખાંડ વેચવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.
મહારાષ્ટ્રના ખાંડ મિલરો ઉત્તર પ્રદેશ, હરિયાણા અને પંજાબ સરકારો દ્વારા જાહેર કરાયેલા પેકેજોની જેમ ખેડૂતોને તેમના વાજબી અને લાભદાયી ભાવ (એફઆરપી) ની ચૂકવણી કરવા માટે રાજ્ય સરકાર પાસેથી નાણાંકીય પેકેજની માંગ કરી રહ્યા છે.
વસંતદાદ સુગર ઇન્સ્ટિટ્યુટના ચેરમેન શરદ પવાર, પુણેમાં એક કાર્યક્રમમાં રાજ્ય સરકાર પાસેથી `500 કરોડનું પેકેજ માંગી ચુક્યા છે.
શરદ પવારના જણાવ્યા મુજબ, રાજ્યમાં બમ્પર ઉત્પાદન જોવા મળ્યું છે કારણ કે ખાંડના ભાવમાં ઘટાડો થયો છે. જો આ પરિસ્થિતિ ચાલુ રહે, તો ખાંડના ફેક્ટરીઓ માટે ખેડૂતોને ચૂકવણી કરવી મુશ્કેલ બનશે, તેવી ચેતવણી પણ આપી હતી.
ખાંડના ભાવો 2,900 પ્રતિ ક્વિન્ટલની રેન્જમાં છે, જ્યારે ઉત્પાદનનો ખર્ચ ક્વિન્ટલ દીઠ રૂ. 3,300 છે જેનો અર્થ એ થયો કે ખેડૂતોને ક્વિન્ટલ દીઠ રૂ. 400 નું નુકસાન સહન કરવું પડે છે. તેથી, નિકાસ સબસિડી અથવા ટ્રાન્સપોર્ટ સબસિડીની જગ્યાએ, રાજ્ય સરકારે આગળ આવવું જોઈએ અને એફઆરપી ચૂકવવામાં મદદ કરવા માટે પેકેજની મદદ કરવી જોઈએ.
મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડનવીસે જોકે કોઈ કમિટમેન્ટ કરવાનું મુનાસીબ માન્યું ન હતું પણ તેઓ જણાવે છે કે સરકાર ખેડૂતોની ચિંતાઓ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવે છે અને સાંજે છે કે ખાંડ ના ભાવ આંતરરાષ્ટ્રીય બજાર મુજબ નક્કી થતા હોઈ છે.
તેમણે કહ્યું કે સરકાર ટૂંક સમયમાં મધ્યમ સમીક્ષા લેવા માટે ખાંડ ક્ષેત્રના પ્રતિનિધિઓ સાથે બેઠક માટે બોલાવશે અને તે ઉદ્યોગ માટે શ્રેષ્ઠ શું થઇ શકે તેની ચર્ચા કરશે.
તેમણે કહ્યું કે તેમણે ખાંડના એમએફપીમાં ક્વિન્ટલ દીઠ રૂ. 3,100 નો વધારો કરવા સરકારને લખ્યું હતું. જોકે મિલર્નિરો ર્દેશ કર્યો કે આ શક્ય નથી.
બોમ્બે સુગર મર્ચન્ટ્સ એસોસિએશનના સેક્રેટરી જનરલ મુકેશ કુવેદિયાએ જણાવ્યું હતું કે શિયાળાને કારણે માંગ ઓછી છે અને હળવા પીણાં અને આઇસક્રીમની માંગ ઓછી છે. મહિનાના અંતે ક્રિસમસ સિવાય, અન્ય કોઈ તહેવારો નથી અને સરકારે 19.5 લાખ ટનની પર્યાપ્ત ક્વોટા બહાર પાડી હોવાથી માંગ-પુરવઠાની સ્થિતિ જાળવી રાખવામાં આવી છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
મહારાષ્ટ્રના મિલરો 2017-18ના છેલ્લા સીઝનમાં એફઆરપી ચૂકવણીમાં ખેડૂતોની 77 કરોડની ચુકવણી કરી છે. મહારાષ્ટ્ર સુગર કમિશનરના વરિષ્ઠ અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ સત્તાવાળાઓ દ્વારા આશરે 27 મહેસૂલ વસૂલાત પ્રમાણપત્ર ઓર્ડર આપવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 10 આરઆરસી હજુ બાકી છે. મરાઠવાડા ક્ષેત્રમાં મિલર્સે ખેડૂતોને હપતા ચૂકવવાનું શરૂ કર્યું છે કારણ કે તેઓ આ સમયે ચુકવણી કરવામાં અસમર્થ છે.
મહારાષ્ટ્રના આ ખાંડની મોસમ લગભગ 40 લાખ ટનના પ્રારંભિક સ્ટોક સાથે શરૂ થઈ છે.
દુષ્કાળની સ્થિતિ અને સફેદ ગ્રબ રોગની અસરને લીધે રાજ્ય આશરે 1,040 લાખ ટન કેનને કાપી નાખશે અને લગભગ 85-90 લાખ ટનનું ઉત્પાદન કરશે. મહારાષ્ટ્રમાં, ભારતીય સુગર મિલ્સ એસોસિયેશન (ઇસ્મા) દ્વારા બહાર પાડેલા આંકડાઓ અનુસાર, 158 ખાંડ મિલો કામગીરીમાં કાર્યરત છે અને 15 ડિસેમ્બર, 2018 સુધી 29 લાખ ટનનું ઉત્પાદન કર્યું છે.
