પંજાબમાં સતત વધી રહેલી ગરમીના મોજાએ ઘઉંના ખેડૂતોને ચિંતામાં મૂકી દીધા છે. સામાન્ય રીતે ફેબ્રુઆરી માસ દરમિયાન તાપમાનમાં થોડો વધારો જોવા મળે છે, જેની અસર ઘઉંના પાકને થતી નથી. જો કે આ વર્ષે શિયાળાની ઋતુમાં પણ તાપમાનમાં વધુ ઘટાડો નહીં થવાની સંભાવના છે અને વરસાદના અભાવે ઘઉંના દાણાના કદ પર ખરાબ અસર પડશે.
કપૂરથલા જિલ્લાના ખેડૂત પરવિંદર સિંહની જેમ, રાજ્યના મોટાભાગના ઘઉં ઉત્પાદક ખેડૂતો આ દિવસોમાં ચિંતિત છે. ખેડૂતોનું કહેવું છે કે આ પાક (ઘઉં)ને બહુ ગરમીના દિવસોની જરૂર નથી. જો તાપમાન ઘણા દિવસો સુધી સામાન્યથી ઉપર રહે તો ઘઉંના પાક પર તેની પ્રતિકૂળ અસર થઈ શકે છે.
નોંધપાત્ર રીતે, જ્યારે પંજાબ અને હરિયાણામાં મહત્તમ તાપમાન કેટલાક દિવસોથી સામાન્ય મર્યાદાથી ઉપર ચાલી રહ્યું છે, ત્યારે લઘુત્તમ તાપમાનમાં પણ વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે. જો કે છેલ્લા બે-ત્રણ દિવસથી લઘુત્તમ તાપમાન સામાન્યની નજીક રહ્યું હતું. ભારતીય કિસાન યુનિયન જનરલ સેક્રેટરીના સુખદેવ સિંહ કોકરીકલન કહે છે કે ‘તાપમાનમાં અચાનક વધારો અને કેટલાંક દિવસો સુધી ચાલુ રહેવાથી અનાજની ગુણવત્તા અને ઉપજને અસર થઈ શકે છે’. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે સારી વાત એ છે કે છેલ્લા કેટલાક દિવસો દરમિયાન લઘુત્તમ તાપમાનમાં નજીવો ઘટાડો થયો છે અને સવારના સમયે ઠંડી વધુ છે. તેમ છતાં, બપોરના સમયે ગરમ હવામાન આ સમયે મુખ્ય ચિંતાનો વિષય છે.
પંજાબના કૃષિ નિયામક ગુરવિન્દર સિંહનું કહેવું છે કે સ્થિતિ અત્યારે ચિંતાજનક નથી. ખેડૂતોને જરૂરીયાત મુજબ હલકી પિયત કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. જે ખેડૂતો પાસે સ્પ્રિંકલર સિંચાઈની સુવિધા છે તેઓ તાપમાનમાં વધુ વધારો થવાના કિસ્સામાં બપોરે 25-30 મિનિટ સુધી સ્પ્રિંકલર વડે તેમના ખેતરમાં સિંચાઈ કરી શકે છે. જે ખેડૂતોએ મલ્ચિંગ પદ્ધતિથી ઘઉંની વાવણી કરી છે, તેઓને તાપમાનમાં વધારાથી વધુ અસર થશે નહીં.
હરિયાણાના કૃષિ પ્રધાન જે.પી. દલાલ કહે છે કે પરિસ્થિતિ અત્યારે ચિંતાજનક નથી, જો કે માર્ચના મધ્યમાં મહત્તમ તાપમાનમાં વધારો ચાલુ રહે તો ખેડૂતોને હળવા સિંચાઈ જેવા પગલાં લેવા તૈયાર રહેવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. માર્ચ મહિનામાં અસામાન્ય રીતે ગરમ હવામાનને કારણે 2022માં પંજાબમાં ઘઉંનું ઉત્પાદન ઘટ્યું હતું. ગત વર્ષે જાન્યુઆરીમાં વરસાદ પડ્યો હતો પરંતુ બાદમાં ફેબ્રુઆરી અને માર્ચમાં તાપમાનમાં વધારો થયો હતો. જો અનાજની રચનાના તબક્કે હવામાન ઘણા દિવસો સુધી ખૂબ ગરમ હોય, તો તેના કારણે અનાજ સંકોચાય છે અને પાકની ગુણવત્તાને અસર થાય છે. કૃષિ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, ગયા વર્ષે પંજાબમાં ઘઉંનું ઉત્પાદન 14.8 મિલિયન ટન હતું, જે પાછલા વર્ષ કરતાં 14 ટકા ઓછું હતું. આ વર્ષે 34.90 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં 167-170 લાખ ટન ઘઉંનો પાક લેવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો છે.
