ઇન્ડિયા ફોરેક્સ રિઝર્વ ડેટા: ફોરેન એક્સચેન્જ રિઝર્વમાં સતત વધારો થવા પર બ્રેક લાગી છે. 31 માર્ચ, 2023ના રોજ પૂરા થયેલા સપ્તાહ બાદ વિદેશી મુદ્રા ભંડાર ઘટીને $578.45 બિલિયન થઈ ગયો છે. એટલે કે આ સપ્તાહે વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં $380 મિલિયનનો ઘટાડો થયો છે.
ભારતીય રિઝર્વ બેંકે વિદેશી મુદ્રા ભંડાર સંબંધિત ડેટા જાહેર કર્યા છે, જે મુજબ વિદેશી મુદ્રા ભંડાર $578.78 બિલિયનના આઠ મહિનાના સર્વોચ્ચ સ્તરથી ઘટીને $578.45 બિલિયન થઈ ગયો છે. આરબીઆઈના ડેટા અનુસાર, વિદેશી ચલણની સંપત્તિમાં $36 મિલિયનનો ઘટાડો થયો છે અને તે ઘટીને $509.69 બિલિયન પર આવી ગયો છે. ભારતનો સોનાનો ભંડાર $279 મિલિયન ઘટીને $45.200 બિલિયન પર પહોંચી ગયો છે. SDRમાં $27 મિલિયનનો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે IMFમાં ભારતની અનામત $14 મિલિયન વધીને $5.16 મિલિયન થઈ છે.
વર્ષ 2022 ની શરૂઆતમાં, ભારતનું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર $ 633 બિલિયન હશે, પછી ઓક્ટોબર 2021 માં, દેશનું વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર યુએસ $ 645 બિલિયનની સર્વકાલીન ઉચ્ચતમ સપાટીએ પહોંચી ગયું હતું. વૈશ્વિક વિકાસ વચ્ચે રૂપિયાના વિનિમય દરમાં તીવ્ર ઘટાડો અટકાવવા માટે કેન્દ્રીય બેંક દ્વારા કરન્સી રિઝર્વના ઉપયોગને કારણે બાદમાં ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે.
છેલ્લા મહિનામાં વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ઘટાડો એ પણ કારણ છે કે આયાત મોંઘી થઈ છે. તો આરબીઆઈ અને ફેડ રિઝર્વની કડક નાણાકીય નીતિના કારણે રૂપિયો નબળો પડ્યો છે. રોકાણકારો ઊભરતાં બજારોમાંથી તેમનું રોકાણ કાઢીને અમેરિકા જેવા સ્થિર દેશોમાં રોકાણ કરી રહ્યા છે. જેથી કડક નાણાકીય નીતિ દરમિયાન પણ રોકાણકારોને જંગી વળતર મળી શકે.
સમય સમય પર, આરબીઆઈ તરલતા વ્યવસ્થાપન દ્વારા બજારમાં હસ્તક્ષેપ કરે છે, જેમાં આરબીઆઈ ડોલરનું વેચાણ પણ કરે છે જેથી સ્થાનિક ચલણને વધુ નબળા પડવાથી બચાવી શકાય. ગુરુવારે મોનેટરી પોલિસીની જાહેરાત કરતા આરબીઆઈ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું હતું કે જો વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં વધારો થશે તો તે મેક્રો ઈકોનોમિક સ્ટેબિલિટીને મજબૂત કરશે.
