बँकॉक : भारतानंतक जगातील दुसरा सर्वात मोठा तांदूळ निर्यातदार देश असलेल्या थायलंडच्या तांदूळ बाजारपेठेत दाणादाण उडाली आहे. भारताने तांदूळ निर्यातीवर निर्बंध लागू केल्यानंतर धास्तावलेल्या ग्राहकांनी खरेदी सुरू केली आहे. साठेबाजीमुळे बाजारातील पुरवठा अडचणीत आला आहे. त्यामुळे निर्यातीसाठी तांदूळ कमी प्रमाणात उपलब्ध राहिला आहे. थायलंडच्या देशांतर्गत बाजारपेठेत गेल्या आठवडाभरात तांदळाच्या किमती २० टक्क्यांनी वाढून २१,००० baht ($५९७) प्रती टन झाल्या आहेत. गेल्या काही आठवड्यापूर्वी हा दर १७,००० baht होती.
मात्र, थायलंड सरकारने तांदूळ निर्यातीवर मर्यादा लागू करण्यासाठी कोणताही प्रस्ताव नाही. तरीही पुरवठ्यातील अनिश्चिततेमुळे थायलंडमधील निर्यातदार तांदूळ विक्रीस तयार नाहीत. थायलंडमध्ये दरवर्षी २० मिलियन टन तांदळाचे उत्पादन केले जाते. यामध्ये निम्याहून अधिक तांदळाचा खप देशांतर्गत स्तरावर होतो. इतर तांदूळ निर्यात केला जातो.
थायलंडच्या राइस एक्स्पोर्ट्स असोसिएशनचे मानद अध्यक्ष चुकियाट ओफास्वोंगसे यांनी निक्केई एशियाला सांगितले की, थायलंडमध्ये आतापर्यंत कधीही तांदूळ पुरवठ्यात टंचाई भासलेली नाही. कारण दरवर्षी मुबलक प्रमाणात तांदूळ शिल्लक असतो. परंतु यावर्षी थायलंडच्या तांदूळ बाजारात गोंधळाची स्थिती आहे. निर्यातदार किमतीतील चढ-उतार आणि पुरवठ्यातील अनिश्चिततेमुळे धास्तावले आहेत.
भारताने २० जुलै रोजी तांदूळ निर्यातबंदी जाहीर केली. या निर्बंधामुळे स्टॉक कोसळण्याची भीती निर्माण झाली. थायलंड आणि व्हिएतनामसह इतर प्रमुख निर्यातदारांकडून तांदूळ मिळविण्यासाठी प्रमुख तांदूळ आयातदारांना प्रोत्साहन मिळाले. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत भारताची अनुपस्थिती लक्षात घेता, साठेबाजीमुळे थाई तांदळाची किंमत स्पर्धात्मक पातळीवर आली आहे. यातून अधिक निर्यात करण्याची सुवर्णसंधी गमावणे शक्य नाही. जर थाई निर्यातदार आधीच्या किंमतीवर डिलिव्हरीची हमी देऊ शकत नाही.
साठेबाजीमुळे वाढलेल्या किमती व्यतिरिक्त, अल निनोच्या परिणामांमुळे कोरड्या हवामानामुळे यावर्षी उत्पादन घटण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे थायलंडला यावर्षी आणि पुढील वर्षी अधिक तांदूळ निर्यातीची संधी आहे. तथापि, अल निनोमुळे सप्टेंबर आणि ऑक्टोबरमध्ये कमी पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. या काळात भाताला भरपूर पाणी लागते. नोव्हेंबरमध्ये जेव्हा पीक बाजारात येईल तेव्हा उत्पादन कमी होऊ शकते. याव्यतिरिक्त, अल निनोमुळे धरणांतील कमी पाणीसाठा कमी होण्याची शक्यता आहे.
कृषी मंत्रालयाच्या अनुमानानुसार, थायलंडमध्ये २०२३-२४ मधील भाताचे उत्पादन (नोव्हेंबर-ऑक्टोबर) कमी होईल. साठेबाजी आणि कमी पुरवठा पाहता थाई तांदूळ निर्यातदार संघाने २०२३ मधील निर्यात उद्दिष्ट ८.५ मिलियन टन होईल अशी शक्यता आहे.
