ઈરાક અને સાઉદી અરેબિયા લાંબા સમયથી ભારતના સૌથી મોટા ક્રૂડ ઓઈલ સપ્લાયર છે, પરંતુ ગયા વર્ષના આંકડા કંઈક અલગ જ વાર્તા કહે છે…
ભારતની ઓઇલ ખરીદી પેટર્ન હવે બદલાઈ છે. એક સમયે ભારતની આયાત બાસ્કેટમાં નજીવો હિસ્સો ધરાવતું રશિયા હવે ક્રૂડ ઓઈલના સૌથી મોટા સપ્લાયર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. તે જ સમયે, ગલ્ફ દેશો, જે પરંપરાગત રીતે સૌથી મોટા સપ્લાયર હતા, તે નીચે આવ્યા છે.
વર્ષ 2023 દરમિયાન ભારતે રશિયા પાસેથી સૌથી વધુ ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદી કરી હતી. માહિતી અનુસાર, વર્ષ 2023માં ભારત રશિયા પાસેથી દરરોજ 16.6 લાખ બેરલ ક્રૂડ ઓઈલ ખરીદી રહ્યું છે. એક વર્ષ પહેલા 2022માં આ આંકડો માત્ર 6.51 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસ હતો. આનો અર્થ એ થયો કે 2022 ની તુલનામાં, 2023 માં ભારત દ્વારા રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલની ખરીદીમાં 155 ટકાનો જબરદસ્ત વધારો થયો છે.
ઇરાક અને સાઉદી અરેબિયાને નુકસાન
રોઇટર્સના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે વર્ષ 2023માં રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલની વધતી ખરીદીને કારણે ગલ્ફ દેશોને સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે. ગલ્ફ દેશો માંથી ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદી અત્યાર સુધીના નીચલા સ્તરે પહોંચી ગઈ છે. ઇરાક અને સાઉદી અરેબિયા, જે લાંબા સમયથી ભારતના સૌથી મોટા ક્રૂડ સપ્લાયર હતા, તેમને આના કારણે નુકસાન થયું છે. હવે ભારતને ક્રૂડ સપ્લાયરની યાદીમાં રશિયા પછી ઈરાક બીજા ક્રમે છે, જ્યારે સાઉદી અરેબિયા ત્રીજા ક્રમે છે.
રશિયાના ડિસ્કાઉન્ટથી ફાયદો થયો
ભારત દ્વારા ક્રૂડ ઓઈલની આયાતમાં આ ફેરફારનું કારણ ભૌગોલિક રાજકીય છે. રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધે આ પરિવર્તનનો માર્ગ મોકળો કર્યો છે. યુદ્ધ શરૂ થયા બાદ અમેરિકા અને તેના સહયોગીઓએ રશિયા પર અનેક આર્થિક પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. આ કારણે રશિયાએ ક્રૂડ ઓઈલ ડિસ્કાઉન્ટમાં ઉપલબ્ધ કરાવવાનું શરૂ કર્યું. રશિયાનું ડિસ્કાઉન્ટેડ ક્રૂડ ઓઈલ ભારત અને ચીન જેવા દેશોએ તરત જ જપ્ત કરી લીધું હતું. આ વિકલ્પ ખોલવાથી ભારતને 2023 માં તેના ક્રૂડ ઓઇલ આયાત બિલને ઘટાડવામાં પણ મદદ મળી છે.
ડિસેમ્બરમાં રશિયામાંથી તેલ ઓછું આવ્યું
જોકે, વર્ષના અંતે ભારતની રશિયા પાસેથી ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદીમાં થોડો ઘટાડો થયો છે. ડિસેમ્બર મહિનામાં ભારતે રશિયા પાસેથી દરરોજ 13.4 લાખ બેરલ ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદી કરી હતી. આ એક મહિના પહેલા એટલે કે નવેમ્બર 2023 કરતા લગભગ 16.3 ટકા ઓછો છે.
ઓપેક દેશોનો હિસ્સો ઘણો ઘટી ગયો
જો આખા વર્ષના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો 2023માં ભારતની ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદીમાં એકંદરે વધારો થયો છે. વર્ષ 2023 દરમિયાન ભારતે દરરોજ સરેરાશ 46.5 લાખ બેરલ ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદી કરી હતી. જે 2022 પહેલાના વર્ષ કરતા 2 ટકા વધુ છે. ભારતની કુલ ક્રૂડ ઓઈલની ખરીદીમાં ઓપેક દેશોનો હિસ્સો ઘટ્યો છે. એપ્રિલથી ડિસેમ્બર 2023 સુધીના નવ મહિનામાં ઓપેકનો હિસ્સો ઘટીને 49.6 ટકા પર આવી ગયો, જે એક વર્ષ પહેલા 64.5 ટકા હતો.
