लखनौ : देशाला अधिकृतपणे पहिला ‘गोड’ रस्ता मिळाला आहे. डांबराला पर्याय म्हणून पश्चिम उत्तर प्रदेशात उसाच्या मोलॅसिसपासून निर्मित डांबराचा वापर चाचण्यांमध्ये यशस्वी ठरला आहे. आयआयटी रुडकीच्या तज्ज्ञांनी विकसित केलेल्या संकल्पनेनुसार, मुजफ्फरनगर ते शामलीला जोडणाऱ्या राष्ट्रीय महामार्गाच्या ६५० मीटर लांबीच्या बांधकामात ‘बायो बिटुमेन’चा वापर करण्यात आला आहे.
नोव्हेंबर २०२२ मध्ये बांधण्यात आलेल्या रस्त्याच्या मूल्यांकनाने, गेल्या पावसाळ्यात नुकतेच अपेक्षित परिणाम दिले. ‘बायो बिटुमेन’ म्हणून ओळखले जाणारे, समान टिकाऊपणा आणि शेल्फ लाइफ प्रदान करण्यासाठी डांबर बाईंडरऐवजी ३० टक्केपर्यंत मोलॅसिस वापरले जाऊ शकतो. रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालय (MoRTH) आणि उत्तर प्रदेशमधील सार्वजनिक बांधकाम विभाग या दोघांनीही NH ७०९ AD (पानिपत ते खातिमा महामार्ग) च्या एका विभागावर चाचणी केली आहे. विभागाकडून आणखी काही ठिकाणी पर्याय म्हणून बायो बिटुमेनचा वापर फॉर्म्युला प्रायोगिक तत्त्वावर केला जाऊ शकतो.
विभागाचे प्रमुख आणि अभियंता-इन-चीफ जितेंद्र कुमार बंगा यांनी ऑगस्टमध्ये सांगितले की, आयआयटी रुरकीचे प्राध्यापक सदस्यांनी गुळावर आधारित बायो बिटुमेनची संकल्पना मांडली. रस्ते बांधणी आणि अभियांत्रिकीशी संबंधित विविध पैलूंवर आमच्या अभियंत्यांना प्रशिक्षण देतील. परंतु वेगवेगळ्या परिस्थितीत पुढील चाचणी केल्यानंतरच अंतिम निर्णय घेऊ. आयआयटी रुरकी येथील सहाय्यक प्राध्यापक धीरज मेहता यांनी हा फॉर्म्युला तयार केला आहे. मुझफ्फरनगर – शामली विभागात, जिथे प्रथमच प्रयोग केला गेला होता, तिथे त्याला अनुकूल परिणाम मिळाले आहेत.
ते म्हणाले, पश्चिम बंगाल आणि आंध्र प्रदेशमध्ये बायो बिटुमेनच्या मदतीने आणखी दोन राष्ट्रीय महामार्ग बांधण्यासाठी आम्ही MoRTH शी बोलणी करत आहोत. मी लखनौमधील आगामी प्रशिक्षण सत्रादरम्यान PWD अभियंत्यांशी या तंत्रज्ञानावर चर्चा करण्यास उत्सुक आहे. फुटपाथसह एक किलोमीटरचा रस्ता तयार करण्यासाठी ३ कोटी ते ४ कोटी रुपये खर्च येतो. यात बिटुमेनसह सब-बेस लेयर घालण्याचा खर्च ६० टक्के आहे. बायो बिटुमेनच्या वापरामुळे प्रकल्पाच्या एकूण खर्चात लक्षणीय घट होईल. यातून कंपन्यांचा कार्बन फूटप्रिंट देखील कमी होईल, अशी अपेक्षा आहे. वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, उत्तर प्रदेशात दररोज नऊ किलोमीटरचे रस्ते तयार केले जातात.
साखर उद्योगाच्या, इथेनॉल इंडस्ट्रीच्या बातम्यांबद्दल अधिक वाचण्यासाठी, Chinimandi.com वाचत रहा.
