नवी दिल्ली : सन २०२५ पर्यंत पेट्रोलमध्ये २० टक्के इथेनॉल मिश्रणाचे उद्दिष्ट भारताने ठेवले आहे. यासाठी इथेनॉल उत्पादन वाढविण्यासाठी धान्य आणि उसाच्या फीडस्टॉकचा प्रभावी वापर करणे आवश्यक आहे. याबाबत क्रिसिल रेटिंगने जारी केलेल्या प्रसिद्धी पत्रकानुसार, पुढील हंगामात धान्यापासून इथेनॉल उत्पादनात ६०० कोटी लिटरपर्यंत लक्षणीय वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. या हंगामासाठी हे उत्पादन अंदाजे ३८० कोटी लिटरपर्यंत आहे. उर्वरीत इथेनॉल उसावर प्रक्रिया करून तयार करावे लागेल, जे पुरेशी क्षमता लक्षात घेता व्यवहार्य आहे.
क्रिसिल रेटिंग्सच्या म्हणण्यानुसार, चालू हंगामाच्या शेवटी इथेनॉल उत्पादन आणि निर्यातीसाठी साखर वळवण्यावर सरकारी निर्बंधांमुळे अपेक्षित उच्च कॅरी-ओव्हर साखरसाठा पाहता यास अनुकूल करण्यात मदत होऊ शकते. इथेनॉल मिश्रणामुळे कच्च्या तेलाच्या आयातीवरील भारताचे अवलंबित्व कमी होण्यास मदत होते. आर्थिक वर्ष २०२१ पासून इथेनॉल मिश्रणाचे दर सातत्याने प्रत्येक हंगामात २००-३०० बेसिस पॉइंट्सने वाढले आहेत.
याबाबतच्या निवेदनानुसार, इथेनॉल उत्पादनासाठी धान्याचा वापर नियंत्रित केला जात नाही, परंतु आगामी वर्षासाठी साखरेच्या मागणी-पुरवठा समतोलच्या अंदाजानुसार ऊस वापरण्याचे प्रमाण सरकार ठरवते. गेल्यावर्षी झालेल्या अनियमित पावसामुळे यंदा ऊस उत्पादनावर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. परिणामी, इथेनॉलचे उत्पादन या हंगामात उसापासून २.५ दशलक्ष टन साखर वळवण्यापर्यंत मर्यादित राहण्याची अपेक्षा आहे.
याबाबत क्रिसिल रेटिंग्सच्या संचालक पूनम उपाध्याय यांनी सांगितले की, ESY २०२४ मध्ये इथेनॉल मिश्रण अजूनही १४ टक्क्यांपर्यंत सुधारू शकते. कारण ४० टक्के क्षमतेच्या विस्तारामुळे धान्य उत्पादनात लक्षणीय वाढ झाली आहे. त्यामुळे उसापासून कमी उत्पादनाची भरपाई होईल. तथापि, ESY २०२५ पर्यंत २० टक्के मिश्रणाचे लक्ष्य गाठण्यासाठी, २०२३ हंगामाप्रमाणे साखर उत्पादनासाठी ४ दशलक्ष टन ऊस आवश्यक आहे, इथेनॉल उत्पादनासाठी वाटप करण्यासाठी विचार केला जाऊ शकतो.
आगामी हंगाम २०२५ मध्ये, साखरेचे एकूण उत्पादन ~ ३३.५ दशलक्ष टन अपेक्षित आहे, तर वापर ~ २९.५ दशलक्ष टन असेल. शिवाय, या हंगामाच्या अखेरीस साखरेचा साठा निरोगी राहण्याचा अंदाज आहे. त्यामुळे, इथेनॉल पुरवठ्यासाठी (~३९० कोटी लिटर) साखरेचे ४ दशलक्ष टन उत्पादन करण्यासाठी लागणाऱ्या प्रमाणाइतकेच उसाला परवानगी देण्याचा विचार केला जाऊ शकतो, तर उर्वरित मोठ्या प्रमाणात धान्य-आधारित मार्गावरून उगम केला जाईल.
क्रिसिल रेटिंग्सचे सहयोगी संचालक अनिल मोरे म्हणाले की, इथेनॉल उत्पादनासाठी उसाचा अधिक वापर केल्याने साखरेचा साठा अनुकूल करण्यात मदत होईल, जो या हंगामाच्या अखेरीस सुमारे 4 महिन्यांचा वापर (~८ दशलक्ष टन) पर्यंत वाढण्याची अपेक्षा आहे. शिवाय, याचा साखर कारखान्यांच्या रोख प्रवाहावर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो आणि शेतकऱ्यांना उसाची देणी वेळेवर देण्यास मदत होऊ शकते. पुढे पाहता, धोरणाला पुढील हंगामात उसाचे प्रमाण आणि धान्य-आधारित फीडस्टॉकची उपलब्धता आणि किंमतींवर लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
इथेनॉल उद्योगाबद्दल अधिक माहिती आणि घडामोडी जाणून घेण्यासाठी Chinimandi.com वाचत रहा.
