नवी दिल्ली : कॅनडा, कोलंबिया, भारत आणि युनायटेड किंगडममधील इंधन इथेनॉल निर्यातीतील वाढ २०२३ ते २०२४ मधील वाढीच्या ६० टक्यांपेक्षा जास्त आहे. इंधन इथेनॉल निर्यातीत सर्वात मोठी वाढ भारतात झाली आहे, असे यूएस एनर्जी इन्फॉर्मेशन ॲडमिनिस्ट्रेशन (ईआयए) ने आपल्या ताज्या अहवालात म्हटले आहे. यूएस इंधन इथेनॉल निर्यातीसाठी भारत हे तिसरे सर्वात लोकप्रिय स्थान आहे. यूएस इंधन इथेनॉल निर्यातदार २०२४ मध्ये विक्रमी प्रमाणात इंधन निर्यात करण्याच्या मार्गावर आहेत.
यावर्षी निर्यातीत झालेली वाढ ही प्रामुख्याने जैवइंधन मिश्रण आदेश असलेल्या देशांमधील मागणी आणि यूएस इंधन इथेनॉलच्या नेहमीपेक्षा स्वस्त दरामुळे झाली आहे. यावर्षी, २०२४ च्या पहिल्या आठ महिन्यांत, यूएस इंधन इथेनॉलची निर्यात सरासरी १,२१,००० बॅरल प्रतिदिन (बी/डी) झाली. कोणत्याही वर्षाच्या पहिल्या आठ महिन्यांत ही सर्वाधिक इंधन इथेनॉल निर्यात आहे. या वर्षाच्या पहिल्या आठ महिन्यांत प्रत्येकी १,००,००० बी/डीपेक्षा जास्त निर्यात आहे.
गेल्या पाच वर्षांत (२०१९-२३), यूएस इंधन इथेनॉल निर्यात सरासरी ८०,००० बी/डी आणि १,००,००० बी/डी यांदरम्यान आहे. २०१८ मध्ये वार्षिक इंधन इथेनॉल निर्यात केवळ १,००,००० बी/डी ओलांडली आहे, जेव्हा ब्राझीलला उच्च निर्यातीमुळे वर्षभरात त्यांची सरासरी १,१२,००० बी/डी होती. २०१८ पासून, ब्राझीलला यूएस ब्राझीलने इथेनॉल आयातीवर शुल्क लागू केल्यामुळे इंधन इथेनॉल निर्यातीत लक्षणीय घट झाली आहे आणि त्याचे देशांतर्गत उत्पादन वाढत आहे.
या अहवालानुसार, कॅनडा, कोलंबिया, भारत आणि युनायटेड किंगडम येथे इंधन इथेनॉल निर्यातीतील वाढ २०२३ ते २०२४ पर्यंत ६० टक्यांपेक्षा जास्त आहे. इतर अनेक देशांना इंधन इथेनॉलची निर्यातही अल्प प्रमाणात वाढली आहे. पहिल्या आठ महिन्यांत, ३० देशांमधील निर्यात २०२३ पेक्षा जास्त होण्याच्या मार्गावर आहे.
इंधन इथेनॉल निर्यातीत सर्वात मोठी वाढ भारतातून झाली आहे, ज्याने इथेनॉल मिश्रित पेट्रोल (ईबीपी) कार्यक्रमांतर्गत महत्त्वाकांक्षी इंधन इथेनॉल मिश्रित लक्ष्ये आहेत. अहवालात पुढे म्हटले आहे की, वाढत्या पुरवठा साखळी खर्चामुळे आणि यूएस इंधन इथेनॉलच्या वाढलेल्या किमतींमुळे २०२२ आणि २०२३ मध्ये घसरल्यानंतर, भारताला यूएस एवढीच किंमत मिळण्याची अपेक्षा आहे.
जरी भारताचा ईबीपी कार्यक्रम मिश्रित लक्ष्ये पूर्ण करण्यासाठी आयातित इथेनॉलचा वापर प्रतिबंधित करतो. तरीही भारत आयातित इथेनॉल औद्योगिक उद्देशांसाठी वापरतो, ज्यामुळे त्याच्या वाहतूक मिश्रण लक्ष्यांसाठी देशांतर्गत उत्पादन मुक्त होते. ऊस आणि तांदूळ उत्पादनात अलीकडेच घट झाल्यामुळे, भारताने यूएसला औद्योगिक क्षेत्रातील मागणी पूर्ण करण्यास आणि ईबीपी लक्ष्यांसाठी देशांतर्गत इथेनॉल उत्पादन मुक्त करण्यास सांगितले आहे.
तेल विपणन कंपन्यांनी (ओएमसी) इथेनॉल पुरवठा वर्ष २०२४-२५ मधील सायकल एकसाठी देशभरातील उत्पादकांनी सादर केलेल्या ९७० कोटी लिटर प्रस्तावांच्या तुलनेत सुमारे ८३७ कोटी लिटर इथेनॉलचे वाटप केले आहे. ओएमसींनी ईएसवाय २०२४-२५ साठी ९१६ कोटी लिटर इथेनॉलच्या पुरवठ्यासाठी निविदा मागवल्या होत्या. युनायटेड किंगडमने यूएसमधून इंधन इथेनॉल निर्यातीत दुसऱ्या क्रमांकाची सर्वात मोठी वाढ पाहिली आहे. सप्टेंबर २०२१ मध्ये यूकेने ई १० मानक स्वीकारल्यानंतर ही वाढ झाली आहे, ज्यामुळे इंधन इथेनॉलचा वापर वाढला आहे. याव्यतिरिक्त, नूतनीकरणीय वाहतूक इंधन दायित्व कार्यक्रमांतर्गत यूकेला वाढत्या अक्षय इंधन लक्ष्यांची पूर्तता करण्यात इंधन इथेनॉल महत्त्वाची भूमिका बजावते. युनायटेड स्टेट्सदेखील कॅनडामध्ये इंधन इथेनॉल निर्यात वाढवत आहे.
यूएस इंधन इथेनॉल निर्यातीसाठी कोलंबिया हे चौथे सर्वात मोठे गंतव्यस्थान राहिले आहे. कोलंबियातील निर्यातीतील अलीकडील वाढ हे प्रामुख्याने ई १० आदेश पुन्हा लागू केल्यामुळे आणि देशांतर्गत इथेनॉल उत्पादनात घट झाल्यामुळे आहे. ब्राझील, फिलीपिन्स आणि सिंगापूरच्या निर्यातीतही लक्षणीय वाढ झाली आहे.
