નવી દિલ્હી: નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં અત્યાર સુધી સરકારના કુલ સબસિડી ખર્ચમાં ખાદ્ય સબસિડી સૌથી મોટો ઘટક રહ્યો છે, જે કુલ વિતરણ રકમના 50 ટકાથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે. બેંક ઓફ બરોડાના એક અહેવાલ મુજબ, સરકારે નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ નવ મહિના (એપ્રિલ-ડિસેમ્બર 2024) દરમિયાન સબસિડી પર 3.07 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કર્યા. આ ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં ખર્ચવામાં આવેલા રૂ. ૨.૭૭ લાખ કરોડ કરતાં વધુ છે, પરંતુ એપ્રિલ-ડિસેમ્બર ૨૦૨૨માં ખર્ચવામાં આવેલા રૂ. ૩.૫૧ લાખ કરોડ કરતાં ઓછો છે. આ વધારાનું એક મુખ્ય કારણ ખાદ્ય સબસિડી ખર્ચમાં વધારો છે. સરકારે એપ્રિલ-ડિસેમ્બર 2024 દરમિયાન ખાદ્ય સબસિડી માટે રૂ. 1.64 લાખ કરોડ ફાળવ્યા હતા, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળામાં ખર્ચવામાં આવેલા રૂ. 1.34 લાખ કરોડથી વધુ છે. જોકે, આ એપ્રિલ-ડિસેમ્બર 2022 માં નોંધાયેલા રૂ. 1.68 લાખ કરોડ કરતા થોડું ઓછું છે.
ખાદ્ય સબસિડીમાં વધારો થયો છે, જ્યારે ખાતર સબસિડી પરનો ખર્ચ થોડો ઘટ્યો છે. એપ્રિલ અને ડિસેમ્બર 2024 વચ્ચે, સરકારે ખાતર સબસિડી પર 1.36 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા હતા, જ્યારે ગયા વર્ષે તે 1.41 લાખ કરોડ રૂપિયા અને એપ્રિલ-ડિસેમ્બર 2022 માં 1.81 લાખ કરોડ રૂપિયા હતા. રિપોર્ટમાં સરકારની નોન-ડેટ મૂડી આવકમાં ઘટાડો પણ દર્શાવવામાં આવ્યો છે, જેમાં સંપત્તિ વેચાણ અને વિનિવેશમાંથી આવકનો સમાવેશ થાય છે. ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં આ આવક રૂ. 27,296 કરોડ હતી, જે ડિસેમ્બર 2023માં રૂ. 29,650 કરોડ અને ડિસેમ્બર 2022માં રૂ. 55,107 કરોડ કરતાં ઘણી ઓછી છે. આ નબળા મહેસૂલ સંગ્રહ અને દેવા સિવાયના સ્ત્રોતો દ્વારા ભંડોળ એકત્ર કરવામાં ઓછી સફળતા દર્શાવે છે.
આ ઉપરાંત, રિપોર્ટમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાં સીધા વિદેશી રોકાણ (FDI)નો પ્રવાહ નબળો પડ્યો છે. નવેમ્બર ૨૦૨૪માં, FDI પ્રવાહ ૨.૪ બિલિયન યુએસ ડોલર હતો, જે ઓક્ટોબર ૨૦૨૪માં નોંધાયેલા ૪.૩ બિલિયન યુએસ ડોલર કરતા નોંધપાત્ર રીતે ઓછો હતો. અહેવાલમાં ભારતીય શેરબજારોમાંથી વિદેશી રોકાણકારોના બહાર જવાના પ્રવાહમાં વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે, જેના કારણે દેશમાં એકંદર રોકાણ પર દબાણ આવ્યું છે.
