नवी दिल्ली: सोमवारी जाहीर झालेल्या दुसऱ्या आगाऊ अंदाजानुसार, २०२४-२५ च्या रब्बी हंगामात भारतातील गहू उत्पादन ११५.४३ दशलक्ष टनांपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे. अपेक्षेपेक्षा जास्त उत्पादन गव्हाच्या किमती कमी करण्यास मदत करू शकते, जे एप्रिल २०२४ मध्ये ६.०२% च्या महागाई दरापासून जानेवारी २०२५ मध्ये ८.८०% पर्यंत वाढले आहेत. सध्या, दिल्लीच्या मंडईंमध्ये गव्हाचे दर प्रति क्विंटल ३,००० रुपयांच्या आसपास आहेत, जे प्रति क्विंटल २,४२५ च्या किमान आधारभूत किमतीपेक्षा (एमएसपी) सुमारे २४% जास्त आहे.
गव्हाचे चांगले पीक आल्यास सरकार १ फेब्रुवारी रोजी १६.१ दशलक्ष टन इतके साठे भरून काढू शकेल, जे १ जानेवारी रोजीच्या १३.८ दशलक्ष टनांच्या बफर गरजेपेक्षा जास्त आहे. जर देशांतर्गत किमती स्थिर राहिल्या तर गव्हाची निर्यात पुन्हा सुरू होण्याची शक्यता आहे. दरवर्षी १ एप्रिलपर्यंत अंदाजे ७.५ दशलक्ष टन गव्हाचा बफर राखण्याचे सरकारचे उद्दिष्ट आहे. आर्थिक वर्ष २५ आणि आर्थिक वर्ष २४ मध्ये गव्हाचा सुरुवातीचा साठा अनुक्रमे ७.५ दशलक्ष टन आणि ८.४ दशलक्ष टन या मर्यादेपेक्षा थोडा जास्त होता. आर्थिक वर्ष २६ च्या सुरुवातीला तो सुमारे १०-११ दशलक्ष टनांपर्यंत वाढण्याची अपेक्षा आहे.
या हंगामात चांगली कापणी झाल्यास सरकारला आर्थिक वर्ष २०२६ चे अंदाजे ३२ दशलक्ष टन खरेदीचे लक्ष्य गाठण्यास मदत होऊ शकते. शेतकऱ्यांना त्यांचे उत्पादन सरकारी संस्थांना विकण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी, मध्य प्रदेश आणि राजस्थान सरकारने प्रति क्विंटल १२५ आणि १५० रुपये खरेदी बोनस जाहीर केला आहे, ज्यामुळे किमान आधारभूत किंमत सुमारे २,६०० रुपये प्रति क्विंटल झाली आहे. मध्य प्रदेशने या हंगामात सुमारे ८ दशलक्ष टन खरेदी करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे.
इतर प्रमुख रब्बी पिकांमध्ये, मोहरीचे उत्पादन १२.८७ दशलक्ष टन होण्याचा अंदाज आहे, जो गेल्या वर्षीच्या १३.२६ दशलक्ष टनांपेक्षा किंचित कमी आहे. मागील खरीप हंगामात तेलबियांना पुरेसा भाव न मिळाल्याने शेतकरी गहू आणि चणा लागवडीकडे वळले आहेत यामुळे ही घट झाली आहे. चणा उत्पादन ११.५३ दशलक्ष टनांपर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे, जे गेल्या वर्षी ११.०४ दशलक्ष टन होते. देशातील सर्वात मोठे डाळींचे पीक असल्याने, चणा उत्पादनात वाढ झाल्याने बाजारभावांवर लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो. खरीप आणि रब्बी पिकांसह एकूण अन्नधान्याचे उत्पादन ३३१ दशलक्ष टन होण्याचा अंदाज आहे, जो गेल्या वर्षीच्या ३३२.३ दशलक्ष टनांपेक्षा किंचित कमी आहे.
