ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ: ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના ભાવમાં થયેલા ભારે વધારાને કારણે, જૂનમાં ચાર મહિનાના ઘટાડા પછી છૂટક ફુગાવાના દરમાં ફરી ઉછાળો આવ્યો છે. આ આંકડાઓ સામે આવ્યા બાદ કેન્દ્ર સરકાર સતર્ક થઈ ગઈ છે. તાજેતરના દિવસોમાં ચોખાના ભાવમાં સતત ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે, જેના પછી કેન્દ્ર સરકાર ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનું વિચારી રહી છે.
બ્લૂમબર્ગના અહેવાલ મુજબ કેન્દ્રની મોદી સરકાર તમામ પ્રકારના નોન-બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકવાની યોજના પર વિચાર કરી રહી છે. જો સરકાર નોન-બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકશે તો ચોખાની કુલ નિકાસના 80 ટકાને અસર થશે. સરકારના આ નિર્ણયને કારણે સ્થાનિક બજારમાં ભાવ વધારા પર અંકુશ આવશે, પરંતુ વિશ્વભરમાં ચોખાના ભાવમાં તીવ્ર વધારો થઈ શકે છે.
સ્થાનિક બજારમાં છેલ્લા બે સપ્તાહમાં ચોખાના ભાવમાં 20 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે. હકીકતમાં, જે રાજ્યોમાં ચોખાનું ઉત્પાદન થાય છે ત્યાં અસામાન્ય વરસાદ જોવા મળી રહ્યો છે. ક્યાંક ઓછો વરસાદ તો ક્યાંક વધુ વરસાદ પડી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં ડાંગરના પાકને અસર થવાની સંભાવના છે. આવી સ્થિતિમાં ભાવ પર દબાણ ભવિષ્યમાં રહી શકે છે. આ ચૂંટણીનું વર્ષ છે, તેથી સરકાર કોઈ જોખમ લેવા માંગતી નથી.
ભારત વિશ્વનો સૌથી મોટો ચોખા નિકાસકાર છે અને કુલ વૈશ્વિક નિકાસમાં 40 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. 2022માં ભારતે કુલ 56 મિલિયન ટન ચોખાની નિકાસ કરી હતી. ભારત વિશ્વમાં સૌથી સસ્તા ભાવે ચોખા સપ્લાય કરે છે. પરંતુ એમએસપીની જાહેરાત પછી ભારતમાં કિંમતોમાં વધારો થયો, તેથી અન્ય સપ્લાયરોએ પણ કિંમતો વધારવાનું શરૂ કર્યું.
ગયા વર્ષે પણ સરકારે તૂટેલા ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. તેમજ વ્હાઇટ અને બ્રાઉન રાઈસની નિકાસ પર 20 ટકા ડ્યુટી લાદવામાં આવી હતી. પરંતુ અલ નીનોની અસરના ડરને કારણે ચોખાના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે, જેના કારણે ચોખાના ભાવ વધવા લાગ્યા છે, આવી સ્થિતિમાં સરકાર ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનું વિચારી રહી છે. ઘરેલું પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઘઉં અને ખાંડની નિકાસ પર પહેલેથી જ પ્રતિબંધ છે.
