इथेनॉल उत्पादनासाठी सरकार आता मक्याचे उत्पादन वाढवण्यावर भर देत आहे. पण जेव्हा शेतकऱ्यांना त्याच्या लागवडीतून चांगला नफा मिळेल, तेव्हाच उत्पादन वाढेल. चांगल्या नफ्यासाठी आपल्याला अशा वाणांवर भर द्यावा लागेल, ज्यांची उत्पादकता जास्त आहे. त्यामुळे मक्याची लागवड करण्यापूर्वी शेतकऱ्यांनी त्याचे वाण योग्य पद्धतीने निवडणे गरजेचे आहे.
भारतीय मका संशोधन संस्थेने विकसित केलेल्या IMH २२५ आणि IMH २२८ या मक्याच्या जाती आहेत, ज्या वसंत ऋतु, रब्बी आणि खरीप या तिन्ही हंगामात पिकवता येतात. IMH २२५ चे उत्पादन १०२.५ क्विंटल/हेक्टर आहे. तयार होण्यासाठी १५५-१६० दिवस लागतात. विशेष बाब म्हणजे ही जात स्टेम बोअरर, पिंक स्टेम बोअरर आणि फॉल आर्मीवॉर्मला माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे. तसेच मायडीस पानांचे तुषार, फ्युसेरियम देठ कुजणे आणि टरसिकम लीफ ब्लाइट या रोगांना प्रतिरोधक आहे. ही जात पंजाब, हरियाणा, उत्तर प्रदेश (पश्चिम प्रदेश), उत्तराखंड (सपाट प्रदेश) आणि दिल्लीसाठी योग्य आहे. तर IMH २२८ या संकरित जातीचे सरासरी उत्पादन १०५.७ क्विंटल प्रती हेक्टर आहे. बिहार, झारखंड, ओरिसा, पश्चिम बंगाल आणि पूर्व उत्तर प्रदेशच्या उत्तर-पूर्व मैदानी प्रदेशात लागवडीसाठी हे वाण ओळखले जाते. त्याचप्रमाणे मक्याचे IMH २२४ आणि IMH २२७ हे वाणही शेतकऱ्यांसाठी खूप चांगले आहेत.
मक्याची IMH-२२४ ही सुधारित, संकरित जात आहे. बिहार, ओडिशा, झारखंड आणि उत्तर प्रदेशचे शेतकरी खरीप हंगामात याची पेरणी करू शकतात. कारण IMH-२२४ ही पावसावर आधारित मक्याची जात आहे. पावसाच्या पाण्यावर याचे सिंचन केले जाते. त्याचे उत्पादन हेक्टरी ७० क्विंटल आहे. ते ९० दिवसांत तयार होते. रोग प्रतिकारशक्तीमुळे त्यावर मॅडिस लीफ ब्लाइट आणि फ्युसेरियम देठ कुजणे यांसारख्या रोगांचा प्रादुर्भाव होत नाही.
याबाबत, भारतीय मका संशोधन संस्थेचे (आयआयएमआर) संचालक डॉ. हनुमान सहाय जाट म्हणतात की भारतीय मका संशोधन संस्थेने सुमारे १४९ संकरित वाण विकसित केले आहेत. शेतकऱ्यांनी चांगल्या व नवीन वाणांची निवड करावी. उच्च उत्पादकता असलेल्या वाणांची निवड केल्यास त्यांच्या लागवडीत अधिक नफा मिळेल. केंद्र सरकार ‘इथेनॉल उद्योगांच्या पाणलोट क्षेत्रात मका उत्पादनात वाढ’ नावाचा प्रकल्प राबवत आहे. यामध्ये एफपीओ, शेतकरी, डिस्टलरी आणि बियाणे उद्योग यांना एकत्र घेऊन काम केले जात आहे.
