लखनौ : इथेनॉल उत्पादनाला चालना देण्यासाठी, उत्तर प्रदेश सरकार ने मक्याचे उत्पादन 2027-28 पर्यंत 3.2 दशलक्ष टनांपेक्षा जास्त वाढवण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. सध्या, राज्यात विविध पीक हंगामात 830,000 हेक्टरमध्ये 2.12 दशलक्ष टन मका उत्पादन होण्याचा अंदाज आहे. राज्यात सध्या उत्पादन अंदाजे प्रति हेक्टर 25.49 क्विंटल उत्पादन होते, जे राष्ट्रीय सरासरीपेक्षा कमी आहे.
उत्तर प्रदेशने मक्याच्या क्षेत्रामध्ये 200,000 हेक्टरने वाढ करण्याची आणि अतिरिक्त 1.1 दशलक्ष टन उत्पादन वाढवण्याची योजना आखली आहे. यामुळे राज्याचे मक्याचे क्षेत्र आणि उत्पादन अनुक्रमे 1.03 दशलक्ष हेक्टर आणि 3.2 दशलक्ष टन होईल, असा अंदाज आहे. राज्याच्या ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना देण्याचे सरकारचे उद्दिष्ट आहे.
नुकतेच मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांच्या मंत्रिमंडळाने विशेष सत्रे आयोजित करून 75 जिल्ह्यांमध्ये मका विकास कार्यक्रमाला प्रोत्साहन दिले. एका सरकारी अधिकाऱ्याने दिलेल्या माहितीनुसार, राज्य विविध मका प्रोत्साहन कार्यक्रमांवर सुमारे 150 कोटी रुपये खर्च करणार आहे. मका पिकाचे अन्न, पोल्ट्री फीड आणि इंधन (धान्य-आधारित इथेनॉल) म्हणून विविध उपयोग आहेत. मक्याचा वापर फार्मास्युटिकल, कॉस्मेटिक, कापड, कागद आणि अल्कोहोल उद्योगांमध्येही होतो. शिवाय, पीठ, ढोकळा, बेबी कॉर्न आणि पॉपकॉर्न यांसारखे मूल्यवर्धित अन्न म्हणून त्याचा वापर केला जातो.
भात आणि गहू नंतर मका हे भारतातील तिसरे महत्वाचे पीक आहे आणि एकूण अन्नधान्य उत्पादनापैकी सुमारे 10 टक्के वाटा मक्याचा आहे. भारत हा जगातील पाचव्या क्रमांकाचा मका उत्पादक देश आहे, ज्याचा जागतिक उत्पादनात 2.5 टक्के वाटा आहे. जागतिक स्तरावर, तृणधान्य पिकांमध्ये उच्च अनुवांशिक उत्पादन क्षमतेमुळे मक्याला ‘तृणधान्याची राणी’ म्हटले जाते. इथेनॉल आणि पोल्ट्री क्षेत्रातील मागणी पूर्ण करण्यासाठी भारताला येत्या चार-पाच वर्षांत मक्याचे उत्पादन 10 दशलक्ष टनांनी वाढवण्याची गरज आहे, असा उद्योगाचा अंदाज आहे. वाढत्या आरोग्य विषयक जागरुकतेमुळे मक्याला मागणी वाढत आहे. लोकांना मक्याचे उच्च पौष्टिक मूल्य, स्टार्च, फायबर, प्रथिने, चरबी, व्हिटॅमिन बी कॉम्प्लेक्स, कॅरोटीन आणि मॅग्नेशियम, जस्त, फॉस्फरस आणि तांबे यासारख्या आवश्यक खनिजे आवडतात.
