नैरोबी : अपरिपक्व उसाच्या गाळपावरील बंदीमुळे केनियाच्या साखर आयातीत वाढ होऊ शकते, असे नवीन निष्कर्ष समोर आले आहेत. मात्र, कारखानदारांनी उत्पादन वाढवल्याने त्यात घट अपेक्षित आहे. फिच सोल्यूशन्स कंपनी बीएमआय आणि अमेरिकेच्या कृषी विभागाने जारी केलेल्या अहवालानुसार २०२२-२३ मध्ये उत्पादनात ७,९०,००० टनावरून ५,३०,००० टन झाली आहे. यासाठी जुलै 2023 मध्ये ऊस तोडणीवर बंदी लागू करण्यात आली आहे. आता २०२३-२४ मध्ये उत्पादनात ३२.९ टक्के घट अपेक्षित आहे.
जुलैमध्ये केनियाच्या कृषी आणि अन्न प्राधिकरणाने लादलेल्या बंदीअंतर्गत, कारखान्यांनी ऊस पिकवल्याचे सिद्ध झाल्यास त्यांना उसाचे गाळप करण्याची परवानगी होती. बंदीमुळे उत्पादनात लक्षणीय घट झाली असली तरी, २०२३-२४ मध्ये उत्पादनात १.१५ दशलक्ष टनांवरून २०२४-२५ मध्ये १.१८ दशलक्ष टनांपर्यंत वाढ होण्याची आम्हाला अपेक्षा आहे. तसेच आयात वाढवून देशांतर्गत तुटवडा भरून काढला जाईल, असेही अहवालात म्हटले आहे.
केनियात २०२० ते २०२३ यांदरम्यान तिहेरी-ड्रीप ला नीना दरम्यान सरासरीपेक्षा कमी पावसामुळे, कारखान्यांना गाळपासाठी कमी ऊस असल्याने ही बंदी घालण्यात आली. त्यामुळे अनेक साखर कारखानदारांनी अपरिपक्व उसाचे गाळप सुरू केले. केनियन कारखान्यांचे साखर उत्पादन २०२३ मध्ये ४० टक्क्यांनी घसरण्याची अपेक्षा आहे. उसाच्या कमतरतेमुळे ही गेल्या चार वर्षातील निच्चांकी स्थिती असेल. त्यामुळे किमतींवर दबाव आला.
देशातील साखरेची एकूण गरज वार्षिक १.१ दशलक्ष टन असण्याचा अंदाज आहे, ज्यामध्ये घरगुती वापरासाठी ९,३०,००० टन साखर आणि औद्योगिक वापरासाठी १,७०,००० टन साखरेचा समावेश आहे. स्थानिक साखर उद्योगाची साखर उत्पादन क्षमता १.४७ दशलक्ष टनांपेक्षा जास्त आहे. यातून देशांतर्गत मागणी पूर्ण होऊ शकते. आणि निव्वळ आयात करणाऱ्या कॉसमा प्रदेशात निर्यातीसाठी शाश्वत अतिरिक्त साठा प्रदान करेल. कृषी मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, उद्योगातील अकार्यक्षमतेमुळे साखर गाळप सुविधा केवळ ५६ टक्के एवढीच कार्यरत आहेत. नोव्हेंबर २०२३ मध्ये बंदी संपल्यानंतर, २०२४-२५ मध्ये उत्पादनात लक्षणीय वाढ होईल. उत्पादन वार्षिक ३७.७ टक्क्यांनी वाढून ७,३०,०० टन होईल, असे बीएमआय आणि यूएसडीएची अपेक्षा आहे.
केनियाच्या २०२३ च्या आर्थिक सर्वेक्षणाद्वारे मिठाई आणि बेक केलेले माल हे देशातील अन्न प्रक्रिया उद्योगातील दोन सर्वात वेगाने वाढणारे उप-क्षेत्र म्हणून ओळखले गेले. निष्कर्षांमध्ये असे म्हटले आहे की, देशांतर्गत साखर क्षेत्राची उत्पादकता वाढवण्याच्या उद्देशाने सरकारचे उपक्रम मध्यम ते दीर्घकाळ चालू राहतील, तर या महत्त्वाकांक्षेवर अनेक संरचनात्मक घटकांचा प्रभाव पडेल. सर्वेक्षणात असेही म्हटले आहे की केनियाच्या पर्यटन क्षेत्रातील वाढ साखरेची मागणी टिकवून ठेवेल. केनियाच्या साखर क्षेत्रातील उत्पादन तूट २०२४-२५ मध्ये ४,९६,००० टनांपर्यंत कमी होण्यापूर्वी ६,५८,००० टनांपर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे.
केनियाच्या अकार्यक्षम साखर क्षेत्राचे संरक्षण करण्यासाठी केनियाचा पूर्व आणि दक्षिण आफ्रिका (कॉसोमा) साठीच्या सामायिक बाजाराच्या संरक्षण उपायांवर अवलंबून आहे, असे निष्कर्षातून दिसून येते. मोठ्या उत्पादन तुटीमुळे आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी भरीव गुंतवणूक आणि वेळ लागेल, असे त्यात म्हटले आहे.
