10 માર્ચ, રવિવારના રોજ ભારત અને 4 યુરોપિયન દેશોના સંગઠન યુરોપિયન ફ્રી ટ્રેડ એસોસિએશન (EFTA) વચ્ચે એક મહત્વપૂર્ણ વેપાર કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ માહિતી આપતાં કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલે કહ્યું કે, EFTA દેશોએ આગામી 15 વર્ષમાં ભારતમાં 100 અબજ ડોલરનું રોકાણ કરવાનું વચન આપ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે આ ડીલથી 10 લાખ લોકોને રોજગાર મળવાની આશા છે.
EFTA સભ્ય દેશોમાં આઈસલેન્ડ, લિક્ટેંસ્ટેઈન, નોર્વે અને સ્વિટ્ઝર્લેન્ડનો સમાવેશ થાય છે. આ દેશો સાથે થયેલા સોદા પર કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે EFTA દેશો દ્વારા કરવામાં આવેલા રોકાણમાં ગ્રીન એન્ડ વિન્ડ, ફાર્મા, હેલ્થ મશીનરી અને ફૂડ સેક્ટરનો સમાવેશ થાય છે. આ ક્ષેત્રો સંબંધિત કંપનીઓ અને નોકરીઓ માટે વિશાળ તકો હશે. ETF દેશો આ ક્ષેત્રોમાં સૌથી વધુ રોકાણ કરશે. પીયૂષ ગોયલે કહ્યું કે આ ડીલમાં દરેક માટે તક છે અને ડીલ સાથે જોડાયેલા તમામ દેશોને તેનો ફાયદો થશે.
આ દેશો સાથે પ્રથમ ડીલ માટે વાટાઘાટો 2008માં શરૂ થઈ હતી. 13 રાઉન્ડની ચર્ચા બાદ 2013માં વાટાઘાટો બંધ થઈ ગઈ હતી. આ પછી ઓક્ટોબર 2016માં ફરી એકવાર EFTA દેશો સાથે ચર્ચા શરૂ થઈ. કુલ 16 વર્ષમાં 21 રાઉન્ડની ચર્ચા બાદ હવે ડીલ ફાઈનલ થઈ ગઈ છે. EFTA અને ભારત વચ્ચેનો કુલ વેપાર હાલમાં $18.66 બિલિયન (2022-23) છે. આમાં સૌથી મોટો હિસ્સો સ્વિટ્ઝર્લેન્ડનો છે અને બીજો સૌથી મોટો હિસ્સો નોર્વેનો છે.
આ ડીલ 15 વર્ષના સમયગાળામાં 100 અબજ ડોલરના રોકાણ માટે કરવામાં આવી છે. એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતે કરાર પછીના 10 વર્ષોમાં $50 બિલિયનના રોકાણની માંગ કરી હતી અને બ્લોકના સભ્યો પાસેથી આગામી પાંચ વર્ષમાં $50 બિલિયનના વધારાના રોકાણની માંગ કરી હતી. આ ડીલમાં લાખો યુવાનોને રોજગાર મળશે.
ભારત આ દેશો માટે વિવિધ સામાનની આયાત જકાત પણ ઘટાડશે. જોકે, આ ડીલમાં કૃષિ, સોયા, ડેરી અને કોલસાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી. જ્યારે PLI સંબંધિત ક્ષેત્રો માટે ભારતીય બજાર ખુલ્યું નથી. ડીલ પૂર્ણ થયા બાદ હવે આ દેશોની સંસદની મંજૂરીની રાહ જોવાઈ રહી છે. મંજૂરી મળ્યા બાદ ભારત સાથે મુક્ત વેપાર થશે.
મુક્ત વેપાર શરૂ થયા પછી, આ દેશોમાંથી ભારતમાં આવતા માલસામાનની કિંમતોમાં ઘટાડો થશે, કારણ કે ડીલ હેઠળ આ દેશો તેમની આયાત શુલ્ક ઘટાડશે. ભારતમાંથી જતી ચીજવસ્તુઓની આયાત ડ્યૂટીમાં પણ ઘટાડો થશે. ઉદાહરણ તરીકે, સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ કરતાં સ્વિસ ચોકલેટ, ઘડિયાળો અને બિસ્કિટ ભારતીય બજારમાં વધુ વેચાય છે. આવી સ્થિતિમાં, આ ડીલ સાથે તેમની કિંમતો નીચે આવશે.
ભારત વિશ્વના અન્ય ઘણા દેશો અને જૂથો સાથે ડીલ પર ચર્ચા કરી રહ્યું છે. જેમાં યુકે, યુરોપિયન યુનિયન અને ઓમાન સામેલ છે. કેટલાક અહેવાલો કહે છે કે ચૂંટણી પછી યુકે સાથે ડીલ ફાઈનલ થઈ શકે છે. જોકે, ભારતને આ અંગે કોઈ ઉતાવળ નથી. ભારત યુકે સાથે અન્ય વેપાર સોદા પર ચર્ચા કરી રહ્યું છે, જેમાં ઓટોમોબાઈલ, સ્કોચ વ્હિસ્કી, ચોકલેટ અને માંસ ઉત્પાદનો પર ડ્યુટીમાં ઘટાડો કરવાની માંગનો સમાવેશ થાય છે.
