नवी दिल्ली : व्यापारी आणि विश्लेषकांच्या मते, सरकारने ७ मार्च रोजी निर्यातीवरील बंदी उठवल्यानंतर भारताला तुटलेल्या तांदळाच्या जागतिक खरेदीदारांना आकर्षित करणे कठीण जाईल. बंदी घालण्यापूर्वी भारताने गाठलेला तुटलेल्या तांदळाच्या निर्यातीचा आकडा गाठू शकणार नाही, असे नवी दिल्लीस्थित निर्यातदार राजेश पहारिया जैन म्हणाले. अन्नधान्य महागाई वाढल्यानंतर आणि ऊस उत्पादक भागात कमी पावसामुळे खरीप उत्पादन घटण्याची भीती निर्माण झाल्यानंतर केंद्राने सप्टेंबर २०२२ मध्ये तुटलेल्या तांदळाच्या निर्यातीवर बंदी घातली होती. ‘बिजनेसलाइन’शी बोलताना नवी दिल्लीस्थित व्यापार विश्लेषक एस चंद्रशेखरन म्हणाले, धान्याच्या देशांतर्गत किमतींमध्ये लक्षणीय घट झाल्यामुळे सरकारने तुटलेल्या तांदळाच्या निर्यातीला परवानगी दिली.
सध्या, जागतिक बाजारपेठेत तांदळाच्या किमती दोन वर्षांच्या नीचांकी पातळीवर आहेत. तसेच, १ मार्च २०२५ पर्यंत गोदामे ३६.७ दशलक्ष टनांच्या विक्रमी तांदळाच्या साठ्याने भरली आहेत. भारतीय तुटलेले तांदूळ म्यानमार आणि पाकिस्तानसारख्या इतर मूळ देशांपेक्षा महाग आहेत. आमचे निर्यातदार प्रति टन $३६० किमतीचा भाव देत आहेत, असे राजथी ग्रुपचे संचालक एम मदन प्रकाश म्हणाले. व्हिएतनाम फूड असोसिएशनच्या मते, व्हिएतनाम आणि पाकिस्तान सध्या १०० टक्के तुटलेला तांदूळ $३०७/टन दराने देत आहेत, तर थायलंड $३५४ किमतीचा भाव देत आहे. २०२१-२२ आर्थिक वर्षात, जेव्हा भारताने विक्रमी १७.२६ दशलक्ष टन (एमटी) बासमती नसलेले तांदूळ निर्यात केले होते, तेव्हा तुटलेला तांदूळ ३.८९ दशलक्ष टन होता.
एम मदन प्रकाश म्हणाले , देशात इथेनॉल उत्पादनासाठी तुटलेला तांदूळ वापरला जातो. खुल्या बाजार विक्री योजनेअंतर्गत जानेवारीपासून भारतीय अन्न महामंडळ (एफसीआय) २,२५० रुपये प्रति क्विंटल दराने तुटलेला तांदूळ देते. इथेनॉल डिस्टिलरीज या दराने २.४ टन खरेदी करू शकतात. जैन म्हणाले की, कोविड दरम्यान तुटलेल्या तांदळाची निर्यात वाढली कारण इतर तांदूळ उत्पादक देशांमध्ये हवामान अनुकूल नव्हते आणि त्यांचे उत्पादन २०-३० टक्क्यांनी कमी झाले. कोविड दरम्यान भारतातील इथेनॉल प्लांट बांधकामाधीन होते. आता, ते कार्यरत आहेत. एफसीआयकडून तुटलेले तांदूळ खरेदीला प्राधान्य देतील, असे नवी दिल्लीस्थित निर्यातदार यांच्याकडून सांगण्यात आले. इथेनॉलच्या मागणीने बाजारातील मागणीत एक नवीन आयाम जोडला आहे.
