એક બાજુ ભારત આ વર્ષે ખાંડની નિકાસ વધારવા માટે એડી ચોટીની જોર લગાવી રહ્યું છે પરંતુ ચિત્રકંઈક જુદુંજ ઉપસી આવ્યું છે. 5 મિલિયન મેટ્રિક ટન ખંડના નિકાસના લક્ષ્યાંકને પહોંચી વળવા માટે ભારતને સંઘર્ષ કરવો પડી રહ્યો છે. કેમ કે ઘરેલું ઇન્વેન્ટરી બિલ્ડ-અપએ ખેડૂતોની તકલીફમાં વધારો કરી રહી છે.
આવી પરિસ્થિતિમાં સરકારે નિકાસકારો સામે પગલાં લેવાની ધમકી પણ આપી છે કારણ કે દેશ વિશાળ માર્જિન દ્વારા 5 મિલિયન ટનની નિકાસ લક્ષ્યને ચૂકી શકે છે.
એકબાજુ ચૂંટણીનું વર્ષ છે ત્યારે દરેક ઉત્પાદક રાજ્યોમાં આ વર્ષે પણ બમ્પર પાક જવા થઇ રહ્યો છે ત્યારે કિમંતના મુદ્દે ખેડૂતો સરકાર ઉપર પ્રેસર બનાવી રહી છે
ઘરેલું ઇન્વેન્ટરીમાં 10 મિલિયન ટન કેરીઓવર સ્ટોક છે જ્યારે ચાલુ 31.5 મિલિયન ટન ચાલુ વર્ષના ઉત્પાદનની અપેક્ષા છે. 25.5 મિલિયન ટનનું સ્થાનિક વપરાશ સ્ટોક ઘટાડવા માટે અપૂરતું છે.અન્ય ખાંડની નિકાસકારી રાષ્ટ્રો બજારને વિકૃત કરતી સબસિડી કહે છે જેના કારણે વૈશ્વિક ભાવમાં ઘટાડો થયો છે તે અંગે ભારત પહેલેથી જ આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રેસર અને વિવિધ દેશના સ્ટેન્ડનો સામનો કરી રહ્યું છે.
ઑસ્ટ્રેલિયા અને બ્રાઝિલે ખાંડની સબસિડી ઉપર ભારત સામે વિશ્વ વેપાર સંગઠનનો સંપર્ક કર્યો છે. જોકે, ભારતે દલીલ કરી છે કે સબસિડી ખેડૂતોને ટેકો આપવા માટે સ્થાનિક રાહત માપદંડ છે અને તે ભાવને અસર કરતું નથી.
એક સમાચાર અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે સરકારે ઓકટોબર 2018-સપ્ટેમ્બર 2019 સીઝન માટે લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવા માટે ખાંડની નિકાસમાં વધારો કરવા મિલોને ચેતવણી આપી છે.
વેપારીઓએ ઑક્ટોબર-ડિસેમ્બર ક્વાર્ટરમાં ફક્ત 179,000 ટન શિપિંગની વ્યવસ્થા કરી છે, જ્યારે 80,000 ટન લોડિંગ ઑપરેશન માટે રાહ જુએ છે. આનો અર્થ એ થયો કે ક્વાર્ટર માટે મહત્તમ શક્ય નિકાસ 260,000 ટન હશે, નિકાસકારોએ કુલ 600,000 ટનની સામે કરાર કર્યો છે, તેમ અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
5 મિલિયન ટનના વાર્ષિક લક્ષ્યાંકને પહોંચી વળવા ત્રિમાસિક નિકાસ 1.25 મિલિયન ટન હોવી જોઈએ ત્યારે નિકાસની ધીમી ગતિએ સત્તાવાળાઓ માટે ચિંતા ઊભી થઈ છે.
સરકાર, જે ઉત્પાદન માટે ઓછી કિંમતે કૃષિ અશાંતિથી દબાણ હેઠળ છે, તેણે ખાંડ મિલોને ન્યૂનતમ સૂચક નિકાસ ક્વોટા (એમઆઇઇક્યુ) ને મળવાની સલાહ આપી છે. અધિકારીઓએ સંકેત આપ્યો છે કે એમઆઇઇક્યુને મળવામાં નિષ્ફળતાને દંડની કાર્યવાહી માટે આમંત્રણ આપતા સરકારી નિર્દેશોનું ઉલ્લંઘન ગણવામાં આવશે.
ખાંડ મિલ તેના ત્રિમાસિક ખાંડના નિકાસ લક્ષ્યાંકને પ્રાપ્ત કરવામાં નિષ્ફળ જાય તો કોઈ ચોક્કસ ક્વાર્ટર દરમિયાન અસમર્થિત ખાંડની સમકક્ષ માત્રામાં દરેક મહિના માટે માસિક સ્ટોક હોલ્ડિંગની ફાળવણી કરવા માટે ખાંડના જથ્થામાંથી ત્રણ સમાન હપતાથી કાપવામાં આવશે. તેમ સુગરના નિયામક કચેરીના એક પરિપત્રમાં છેલ્લા અઠવાડિયે જણાવ્યું હતું.
“કેન્દ્ર સરકારે મોટા ભાગની ખાંડ મિલો દ્વારા સરકારની દિશાના નિર્દેશ અંગે ગંભીરતાથી જોયું છે. આ હેતુ માટે, ખાંડ મિલોને ત્રિમાસિક નિકાસ લક્ષ્યોને નિર્ધારિત કરવાની જરૂર છે અને તે ખોરાક અને જાહેર વિતરણ વિભાગને ઘણું જ ગણે છે. (ડીએફપીડી) ખાંડ મિલો દ્વારા ત્રિમાસિક નિકાસ લક્ષ્યાંકની પરિપૂર્ણતા ડીએફપીડી દ્વારા દેખરેખ રાખવામાં આવશે. ”
મિલર્સની ટ્રેડ બોડી ઇન્ડિયન સુગર મિલ્સ એસોસિયેશનએ એમઆઈએક્યુકને દંડની જોગવાઈ સાથે ફરજિયાત બનાવવાનું સૂચન કર્યું છે. ઇસ્માના ડિરેક્ટર જનરલ અબીનાશ વર્માએ જણાવ્યું હતું કે, અમે નિકાસના ફાળવેલ જથ્થાને પહોંચી વળવામાં નિષ્ફળ રહેલા ખાંડ મિલો પર દંડ લાદવાની સરકારને વારંવાર ભલામણ કરી છે.
કેટલાક બજારના સૂત્રોનો આક્ષેપ છે કે સબ્સિડીમાં વિતરણ કરવામાં સરકારના ભાગમાં વિલંબને કારણે નિકાસકારો નિકાસ માટે સ્ટોકને મુક્ત કરવા માટે અનિચ્છા રાખે છે
