નવી દિલ્હી: લાલ સાગરના સંકટને કારણે એપ્રિલ-જૂન 2024માં કૃષિ નિકાસમાં 3 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. એગ્રીકલ્ચરલ એન્ડ પ્રોસેસ્ડ ફૂડ પ્રોડક્ટ્સ એક્સપોર્ટ ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી (APEDA) અનુસાર, આ સમયગાળા દરમિયાન કૃષિ નિકાસ USD 5886.81 મિલિયન રહી હતી, જે એક વર્ષ અગાઉ USD 6083.83 મિલિયન હતી. પ્રેસ કોન્ફરન્સને સંબોધતા APEDAના ચેરમેન અભિષેક દેવે જણાવ્યું હતું કે વિવિધ મુદ્દાઓને કારણે પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાન નિકાસમાં ઘટાડો થયો છે. અભિષેક દેવે જણાવ્યું હતું કે, ચુસ્ત સ્થાનિક પુરવઠાની સ્થિતિ સાથે કૃષિ નિકાસ ભયજનક પડકારોનો સામનો કરી રહી છે. લાલ સાગર ના બેસિનનો મુદ્દો રહે છે. અમે નૂર ખર્ચમાં વધારો અને કન્ટેનરની અછત જોઈ છે. કૃષિ નિકાસમાં ઘટાડા પાછળ આ પરિબળો જવાબદાર છે.
APEDA અનુસાર, મકાઈની નિકાસમાં 76 ટકાનો નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. મકાઈની નિકાસ એપ્રિલ-જૂન 2023માં US$517.80 મિલિયનથી ઘટીને 60 મિલિયન યુએસ ડોલર થઈ છે. ભારતમાં સારું ઉત્પાદન હોવા છતાં, સ્થાનિક ભાવ આંતરરાષ્ટ્રીય કિંમતો કરતા વધારે છે, જેના કારણે મકાઈની નિકાસ ઓછી થઈ છે. ક્વાર્ટર દરમિયાન, કાજુ અને ઓઇલ કેકની નિકાસ અનુક્રમે 17 અને 25 ટકા ઘટી હતી. બાસમતી ચોખા અને બાફેલા ચોખાની નિકાસમાં 0.46 ટકાની સતત વૃદ્ધિ નોંધાઈ છે.
વાણિજ્ય મંત્રાલયના અધિક સચિવ રાજેશ અગ્રવાલે નોંધ્યું હતું કે ચોખાની નિકાસ, જે મુખ્ય નિકાસ આઇટમ છે, નિકાસ નિયંત્રણોને કારણે લગભગ સ્થિર રહી છે. તેમણે કહ્યું કે, ચોખાની નિકાસ સ્થિર હોવા છતાં, અમને આશા છે કે આવનારા સમયમાં તેમાં સુધારો થશે, અમે ફળો અને શાકભાજીમાં સારો દેખાવ કરી રહ્યા છીએ, નિકાસમાં લગભગ 6.47 ટકાનો વધારો થયો છે. અગ્રવાલે ફાર્મર પ્રોડ્યુસર ઓર્ગેનાઈઝેશન (એફપીઓ) ને સામેલ કરીને કૃષિ નિકાસ નેટવર્કને વિસ્તૃત કરવાના પ્રયાસો પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે, નિકાસકારો તરીકે 1,200 FPO નોંધાયા હતા, જે કૃષિ નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાની તેમની વધતી ક્ષમતા દર્શાવે છે. અમે આ નાણાકીય વર્ષમાં 2,500 FPOનો સમાવેશ કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, જે વર્તમાન સ્તર કરતાં બમણું થશે. APEDA એ ONDC પ્લેટફોર્મના નિકાસ વર્ટિકલ પર નિકાસકારો અને FPO ને જોડવા માટે એક પાયલોટ પ્રોગ્રામ શરૂ કર્યો છે. અત્યાર સુધીમાં 13 નિકાસકારો આ પ્લેટફોર્મ સાથે જોડાયા છે. APEDA એ 250 નિકાસકારો/FPO ને સામેલ કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, અમે 25 નવા ઉત્પાદનો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છીએ જે ભારતમાંથી નિકાસ કરી શકાય. અમે નવા ઉત્પાદનો અને ભૌગોલિક વિસ્તારોની શોધ કરવાની વ્યૂહરચના વિકસાવી રહ્યા છીએ, કારણ કે આપણા દેશમાં વૈવિધ્યકરણ કૃષિ નિકાસ બાસ્કેટને વિસ્તૃત કરવામાં મદદ કરશે. હાલમાં, નિકાસ મર્યાદિત સંખ્યામાં કોમોડિટી અને ક્ષેત્રો સુધી મર્યાદિત છે.
