पुणे : वसंतदादा शुगर इन्स्टिट्यूट (व्हीएसआय) तर्फे आयोजित तिसऱ्या आंतरराष्ट्रीय साखर परिषदेच्या उद्घाटन समारंभात ‘व्हीएसआय’चे अध्यक्ष शरद पवार म्हणाले की, देशातील सुमारे 50 दशलक्ष शेतकरी 5 दशलक्ष हेक्टर क्षेत्रावर ऊस लागवड करतात. शेतकऱ्यांना पायाभूत सुविधांच्या समस्यांसह विविध आव्हानांचा सामना करावा लागतो. त्यासाठी आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स, सेन्सर टेक्नॉलॉजी, जीआयएस, रोबोटिक्स इत्यादी अत्याधुनिक साधनांचा वापर करून ‘फार्म मॅनेजमेंट सिस्टीम’ विकसित करून या समस्यांचे निराकरण केले जाऊ शकते.
पवार म्हणाले कि, मला विश्वास आहे की, या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून उत्तम प्रकारे शेती केली जाऊ शकते. भविष्यातील अन्न सुरक्षेची बांधिलकी आणि पिकांसाठी जमिनीची गरज लक्षात घेऊन अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने, आपण उत्पादकता आणि साखरेची रिकवरी यात वाढ करू शकतो. ते म्हणाले, या परिषदेच्या माध्यमातून शेती, ऊस गाळप, साखर उत्पादन, अल्कोहोल, जैव-इंधन, इथेनॉल आणि उर्जा यासारख्या उप-उत्पादन विकासापर्यंतच्या सर्व संबंधित मुद्द्यांवर चर्चा आणि विचारविनिमय करण्यास उत्सुक आहोत.
आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे उत्पादकता आणि साखर रिकवरी वाढण्यास मदत…
पवार म्हणाले, आपल्या सर्वांना माहीत आहे की, स्व.वसंतदादा पाटील यांच्या दूरदर्शी नेतृत्वाखाली सहकारी साखर कारखान्यांच्या ऊस उत्पादकांनी साखर उद्योगाला कुशल तांत्रिक मनुष्यबळ उपलब्ध करून देण्याच्या उद्देशाने १९७५ मध्ये या संस्थेची स्थापना केली. वसंतदादा शुगर इन्स्टिट्यूट (VSI) ने साखर आणि संबंधित उद्योग आणि ऊस उत्पादक यांच्यासाठी हक्काचे व्यासपीठ उपलब्ध करून दिले आहे. ऊस, साखर आणि उपपदार्थांशी संबंधित सर्व विषय एकाच छताखाली समन्वयाने काम करत असल्याने ही जगातील एक अनोखी संस्था आहे. अन्न सुरक्षेबाबतची राष्ट्रीय वचनबद्धता आणि अन्नधान्य पिकांसाठी जमिनीची गरज लक्षात घेऊन, अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाने आपण उच्च उत्पादकतेबरोबरच साखरेची उच्च रिकवरी साध्य करू शकतो.
गाळप कालावधी १६० दिवसांवरून १२० दिवसांवर आला…
पवार म्हणाले, जैवतंत्रज्ञान, नॅनोटेक्नॉलॉजी, आण्विक जीवशास्त्र आणि ट्रान्सजेनिक तंत्रज्ञान यावर अधिक प्रोत्साहन देण्याची गरज आहे. कारण हवामान बदलामुळे साखर उत्पादनावर परिणाम होत आहे. परिणामी उसाचे उत्पादन कमी होत आहे. जवळपास सर्वच साखर कारखाने गाळप क्षमता वाढवत आहेत, परिणामी गाळप कालावधी 160 दिवसांवरून 120 दिवसांपर्यंत आला आहे. त्यामुळे गाळप हंगाम वगळता सुमारे 200 दिवस साखर कारखान्याची संपूर्ण यंत्रणा आणि मनुष्यबळ निष्क्रिय राहते. परिणामी ओव्हरहेड आणि उत्पादन खर्च वाढतो. बदलत्या काळानुसार, साखर कारखान्यांना इथेनॉल, कॉम्प्रेस्ड बायोगॅस (सीएनजी), हायड्रोजन, विमान इंधन आणि इतर उत्पादनांमध्ये विविधता आणून संसाधनांचा वापर करण्याचा मार्ग शोधण्याची गरज आहे.
केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांचे इथेनॉल धोरण कौतुकास्पद…
पवार म्हणाले, इथेनॉल मिश्रणाच्या कृतीशील धोरणाबद्दल केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांचे कौतुक केले पाहिजे. इथेनॉल उत्पादन वाढीसाठी साखर उद्योगाने भरीव गुंतवणूक केली आहे आणि गेल्या वर्षी 5,000 दशलक्ष लिटर इथेनॉलचा पुरवठा केला आहे आणि 12% मिश्रणाचे उद्दिष्ट गाठले आहे. ते म्हणाले, मला फक्त इथेनॉल उत्पादनात बाधा आणणाऱ्या धोरणातील चढउताराची चिंता आहे. ऊसाचा रस आणि सिरप इथेनॉलसाठी न वापरण्याच्या केंद्र सरकारच्या आदेशानंतर साखर कारखानदार आणि डिस्टिलरीजमध्ये खळबळ उडाली होती. मात्र सरकार ने तत्काळ सुधारात्मक कारवाई केल्याबद्दल मी केंद्र सरकारचे आभार मानतो, हा उद्योगासाठी दिलासादायक निर्णय होता.
ग्रीन हायड्रोजन भविष्यातील इंधन…
‘व्हीएसआय’चे अध्यक्ष शरद पवार म्हणाले, इथेनॉल मिश्रणाव्यतिरिक्त, आम्ही ग्रीन हायड्रोजनसारख्या नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यास उत्सुक आहोत, जे भविष्यातील इंधन असेल. ग्रीन हायड्रोजन हे स्वच्छ आणि कार्यक्षम इंधन आहे, कारण ज्वलनानंतर ते CO2 ऐवजी फक्त पाणी तयार करते आणि तिप्पट मायलेजदेखील देते. मी वैज्ञानिक समुदायाला ते परवडणारे बनविण्याची विनंती करतो. साखर उद्योग ग्रीन हायड्रोजन तयार करण्याच्या शक्यतांचा शोध घेत आहे.
शास्त्रज्ञ, संशोधन अभ्यासक, ऊस उत्पादकांचा उदंड प्रतिसाद…
पवार म्हणाले, या परिषदेला जगभरातील शास्त्रज्ञ, संशोधन अभ्यासक, ऊस उत्पादक आणि कारखानदारांचा उदंड प्रतिसाद लाभला आहे. मला अर्जेंटिना, ऑस्ट्रेलिया, ब्राझील, बेल्जियम, चीन, डेन्मार्क, फ्रान्स, फिजी, जर्मनी, आयर्लंड, इटली, जपान, मलावी, नायजेरिया, नेदरलँड, नॉर्वे, ओमान, फिलीपिन्स, श्रीलंका, स्वीडन, स्वित्झर्लंड, दक्षिण आफ्रिका, थायलंड आवडतात यूएसए, यूके, युगांडा आणि व्हिएतनाममधील सर्व सहभागी, प्रख्यात विद्वान, संशोधक आणि ऊस उत्पादकांचे स्वागत करताना खूप आनंद होत आहे. मला खात्री आहे की, सर्व प्रतिनिधींना या परिषदेचा, शुगर एक्स्पोचा आणि थेट पीक प्रात्यक्षिकांचा फायदा होईल. चर्चेदरम्यान, उद्योगांना भेडसावणाऱ्या विविध समस्यांवर उपाय योजले जाऊ शकतात ज्यामुळे पुढील प्रगतीचा मार्ग मोकळा होईल.
यावेळी नॅशनल फेडरेशन ऑफ को-ऑपरेटिव्ह शुगर फॅक्टरीज लिमिटेडचे अध्यक्ष जयप्रकाश दांडेगावकर, महाराष्ट्र राज्य साखर संघाचे अध्यक्ष पी.आर.पाटील, गिल्हेर्म नास्तारी, संचालक, डेटाग्रो (ब्राझील), डॉ. जर्मन सेरिनो, सचिव, आंतरराष्ट्रीय ऊस जैवतंत्रज्ञान संघ (आयसीएसबी, अर्जेंटिना), डॉ. मायकेल बटरफिल्ड, वैज्ञानिक व्यवहार व्यवस्थापक, (सीटीसी, ब्राझील), संजय अवस्थी, अध्यक्ष, ISSCT कौन्सिल आणि अध्यक्ष, द शुगर टेक्नॉलॉजिस्ट असोसिएशन ऑफ इंडिया (STAI), S.B.Bhad, अध्यक्ष, डेक्कन शुगर टेक्नॉलॉजिस्ट असोसिएशन (DSTA), एन चिनप्पन, अध्यक्ष, द साउथ इंडियन शुगरकेन अँड शुगर टेक्नॉलॉजिस्ट असोसिएशन ( SISSTA), साखर कारखानदार, संचालक मंडळ व व्यवस्थापकीय संचालक, संशोधन संस्थांचे प्रमुख, शेतकरी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते. या परिषदेत देश-विदेशातील दोन हजारांहून अधिक प्रतिनिधी सहभागी झाले आहेत. ‘चीनीमंडी’ या परिषदेचा मीडिया पार्टनर आहे.
