काठमांडू : महोत्तरीच्या रामनगर येथील एव्हरेस्ट शुगर मिलमध्ये उसाचा तुटवडा झाल्याने त्याचा गाळपावर परिणाम झाला आहे. ऊस उत्पादक जिल्ह्यांच्या दक्षिण भागात थंडीची लाट असल्याने ऊस वाहतुकीवर परिणाम होत असल्याने गेल्या १० दिवसांपासून साखर कारखान्यांना ‘नो केन’ या समस्येचा सामना करावा लागत आहे. एव्हरेस्ट शुगर मिल्सचे जनरल मॅनेजर सुरेंद्र शुक्ला यांच्या मते, गिरणी पूर्ण क्षमतेने चालवण्यासाठी दररोज ४०,००० ते ४५,००० क्विंटल ऊस लागतो. सध्या फक्त २८,००० ते ३०,००० क्विंटल ऊस पुरवला जातो. शुक्ला म्हणाले की काही दिवसांत हा पुरवठा २०,००० ते २२,००० क्विंटलपर्यंतही कमी होतो.
त्यांच्या मते, माघ संक्रांतीच्या वेळी जेव्हा ऊस उपलब्ध नसायचा तेव्हा दोन-तीन दिवस गाळप थांबवले जायचे. यानंतरही उसाच्या पुरवठ्यात कोणतीही सुधारणा झालेली नाही. आता, ऊस एक दिवस गोळा करावा लागतो आणि दुसऱ्या दिवशी गाळप करावा लागतो. उसाच्या कमतरतेमुळे सोमवारी रात्री ११ नंतरच गाळप सुरू होऊ शकले. हवामानात सुधारणा न झाल्यामुळे, बुधवारी पुन्हा ‘ऊस नाही’ अशी शक्यता आहे. गिरण्या नियमितपणे सुरू नसल्यामुळे गाळप महाग झाले आहे. यामुळे साखरेचे उत्पादन कमी झाले आहे. यावर्षी ३५ लाख क्विंटल ऊस गाळप करून ३१५००० क्विंटल साखर उत्पादनाचे लक्ष्य ठेवून ११ डिसेंबरपासून गाळप सुरू करणाऱ्या एव्हरेस्ट शुगर मिल्समध्ये आतापर्यंत १५ लाख क्विंटलपेक्षा जास्त ऊस गाळप व्हायला हवा होता. ऊस नसल्याने मंगळवारपर्यंत फक्त १३.७ लाख क्विंटल ऊस गाळप होऊ शकला आणि ११६४५० क्विंटल साखरेचे उत्पादन झाले. शुक्ला यांच्या मते, एव्हरेस्ट शुगर मिल्सच्या पॉकेट एरियामध्ये अजूनही पुरेसा ऊस आहे.
सुरुवातीला असा अंदाज होता की सुमारे ३१ लाख क्विंटल ऊस उत्पादन होईल, ज्यामध्ये महाथरीमध्ये २४ लाख क्विंटल आणि सरलाहीमध्ये ७ लाख क्विंटल ऊस उत्पादन होईल. यावर्षी इतर भागातून ४ लाख क्विंटल ऊस खरेदी करून ३५ लाख क्विंटल ऊस गाळप करण्याची तयारी करण्यात आल्याची माहिती त्यांनी दिली. यानंतर जिल्ह्याच्या दक्षिण भागात थंडीची लाट सुरू आहे. सकाळपासून दाट धुके आणि थंड वारे असल्याने कामगार कामावर जाऊ इच्छित नाहीत. ऊस तोडण्यासाठी किमान १६ अंश तापमान आवश्यक असते. महोत्तरी ऊस उत्पादक शेतकरी संघटनेचे अध्यक्ष नरेश सिंह कुशवाह म्हणाले की, ऊस उत्पादन क्षेत्रात सकाळ आणि रात्रीचे तापमान ९ अंशांपर्यंत घसरले असले तरी, साखर कारखान्यांना उसाचा पुरवठा करणे सोपे राहिलेले नाही.
गेल्यावर्षी एव्हरेस्ट शुगर मिलने गाळप हंगामात सुमारे २९.४ लाख क्विंटल ऊस गाळप करून २,६१,४०६ क्विंटल साखरेचे उत्पादन केले होते. इंदुशंकर यांनी सुमारे ६० कोटी रुपये दिले. दरम्यान, सरलाहीच्या हरिवन येथील इंदुशंकर साखर उद्योगाने ऊस उत्पादक शेतकऱ्यांना ६० कोटी रुपये दिले आहेत. प्रशासकीय व्यवस्थापक ठाकूर प्रसाद नेपाळ म्हणाले की, उद्योगाने १५ जानेवारी २०२५ पर्यंत गाळप केलेल्या उसासाठी शेतकऱ्यांना ६० कोटी रुपये दिले आहेत. इंदुशंकर यांनी १२ डिसेंबर २०२४ पासून ऊस गाळप सुरू केले होते.
नेपाळने सांगितले की, ऊस मिळाल्यापासून एका आठवड्यात कारखाने शेतकऱ्यांना पैसे देत आहेत. त्यांच्या मते, रविवारपर्यंत, उद्योगाने १.१७४ दशलक्ष क्विंटल ऊस गाळप केला होता. या वर्षी ३० लाख क्विंटल ऊस गाळप करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. यावर्षी, ऊस विकल्यानंतर आठवडाभरातच इंदुशंकर यांनी पैसे दिल्याने शेतकरी आनंदी आहेत. शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी हा उद्योग सुधारित उसाचे बियाणे, माती परीक्षण आणि इतर उपकरणे देऊन शेतकऱ्यांना मदत करत आहे. अलिकडेच ऊस लागवडीत घट झाल्यामुळे साखर उद्योगाला ऊस मिळविण्यात अडचणी येत आहेत. उसाच्या कमतरतेमुळे, साखर उद्योगाने वेळेवर पैसे देऊन शेतकऱ्यांकडून ऊस खरेदी करण्याची स्पर्धा वाढवली आहे. जिल्ह्यातील धनकौल येथील अन्नपूर्णा साखर उद्योग आणि बागदाहा येथील महालक्ष्मी साखर उद्योग सध्या ऊस गाळप करत आहेत.
