નવી દિલ્હી. રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે ફરી એકવાર તેમના કાર્યકાળની છેલ્લી MPC બેઠકમાં સામાન્ય માણસની અપેક્ષાઓ પર પાણી ફેરવી દીધું હતું.ગ વર્નરે શુક્રવારે ત્રણ દિવસ સુધી ચાલેલી નાણાકીય નીતિ સમિતિની બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયોને લોકો સમક્ષ રજૂ કર્યા હતા. આ વખતે પણ રેપો રેટ પર કોઈ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો ન હતો, જે છેલ્લી 10 બેઠકોથી યથાવત છે, ગવર્નરે ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવા અને અર્થતંત્રને વેગ આપવા માટે, રોકડ અનામત ગુણોત્તરમાં 0.50 ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે, જે હવે 4 ટકા રહેશે
રિઝર્વ બેંકની આ 11મી MPC બેઠક હતી જેમાં રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો ન હતો અને 6માંથી 4 MPC સભ્યોએ ફરી એકવાર તેને 6.30 ટકા પર જાળવી રાખવાની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું. આનો અર્થ એ થયો કે સામાન્ય માણસની લોનમાં કોઈ રાહત નહીં મળે અને EMI જેવી છે તેવી જ રહેશે. ગયા મહિને જાહેર થયેલા વિકાસ દરના આંકડા જોયા બાદ એવી અટકળો લગાવવામાં આવી રહી હતી કે આ વખતની MPCની બેઠકમાં CRRમાં ઘટાડા અંગે નિર્ણય લેવામાં આવી શકે છે. ગવર્નરે પણ એવું જ કર્યું અને CRR 4.5 ટકાથી ઘટાડીને 4 ટકા કર્યો. આ સાથે બેંકો પાસે વધારાના 1.20 લાખ કરોડ રૂપિયા હશે, જેનો ઉપયોગ લોનના વિતરણમાં કરી શકાશે.
એમપીસીની બેઠક બાદ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું કે સામાન્ય માણસને મોંઘવારીથી રાહત આપવી એ અમારી પ્રાથમિકતા છે, પરંતુ દેશનો વિકાસ દર પણ મહત્વપૂર્ણ છે. તેથી, એમપીસીએ હવે તેનો દૃષ્ટિકોણ તટસ્થ બનાવ્યો છે, જેનો અર્થ છે કે આગળ જતા વાતાવરણ મુજબ, રેપો રેટ અથવા બેંકોના લોનના દરમાં તે મુજબ ઘટાડો કરવામાં આવશે. ગવર્નરે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી કે ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં પણ મોંઘવારી માંથી કોઈ રાહત દેખાતી નથી અને ચોથા ક્વાર્ટરથી જ તેમાં થોડી નરમાઈ જોવા મળશે.
RBIએ CRRમાં 50 બેસિસ પોઈન્ટ્સ (bps) એટલે કે 0.5 ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે. જેના કારણે બેંકિંગ સિસ્ટમમાં 1.1 લાખ કરોડથી 1.2 લાખ કરોડ રૂપિયાની રકમ ફ્રી થઈ ગઈ છે. આનો અર્થ એ છે કે બેંકોને તેમની અનામતમાં રાખવામાં આવેલી રકમનો આ ભાગ લોન તરીકે ખર્ચ કરવો પડશે. આનાથી અર્થતંત્રને સીધો ફાયદો થશે, કારણ કે વધુ લોનના વિતરણનો અર્થ એ છે કે વપરાશમાં પણ વધારો થશે જે ઉત્પાદનને વેગ આપશે અને આ રીતે સમગ્ર અર્થતંત્રનું પૈડું ઝડપથી ફરવાનું શરૂ કરશે.
વર્તમાન સ્થિતિને જોતા રિઝર્વ બેંકે ફુગાવાના દબાણ હેઠળ વિકાસ દરનો અંદાજ ઘટાડવો પડ્યો છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે વિકાસ દર, જે અગાઉ 7.2 ટકા રહેવાની આગાહી કરવામાં આવી હતી, તે હવે ઘટાડીને 6.6 ટકા કરવામાં આવી છે. એ જ રીતે, આગામી નાણાકીય વર્ષ એટલે કે 2026 ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળા માટે વિકાસ દરનો અંદાજ પણ 7.3 થી ઘટાડીને 6.9 ટકા કરવામાં આવ્યો છે, પરંતુ બીજા ક્વાર્ટર માટે અનુમાન 7.3 ટકા જાળવવામાં આવ્યું છે.
