નરેન્દ્ર મોદી સરકારે સ્થાનિક બજારમાં ચોખાના ભાવને લઈને એક મોટું પગલું ભર્યું છે, જેનાથી બજારમાં ચોખાના ભાવમાં ઘટાડો થશે અને ગ્રાહકોને મોટી રાહત મળશે. કેન્દ્ર સરકારે ચોખા ઉદ્યોગ સંઘને તાત્કાલિક અસરથી ચોખાના છૂટક ભાવમાં ઘટાડો કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ સંદર્ભમાં, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગના સચિવ સંજીવ ચોપરાએ બિન-બાસમતી ચોખાના સ્થાનિક ભાવની સ્થિતિની સમીક્ષા કરવા માટે એક બેઠક બોલાવી હતી. જેમાં આ સૂચનાઓ જારી કરવામાં આવી છે.
ચોખાના ભાવ વધારા અંગે ચર્ચા
મીટિંગમાં, ચોપરાએ ઉદ્યોગને સ્થાનિક બજારમાં કિંમતોને વાજબી સ્તરે લાવવા માટે પગલાં લેવા જણાવ્યું હતું. PIB દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઉદ્યોગ સંગઠનોને તેમના એસોસિએશનના સભ્યો સાથે આ મુદ્દો ઉઠાવવા અને ચોખાના છૂટક ભાવમાં તાત્કાલિક અસરથી ઘટાડો થાય તે સુનિશ્ચિત કરવાની સલાહ આપવામાં આવી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન, સારા ખરીફ પાક, ભારતીય ખાદ્ય નિગમ (FCI) પાસે પર્યાપ્ત અનામત અને ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ હોવા છતાં સ્થાનિક બજારમાં બિન-બાસમતી ચોખાના ભાવ કેમ વધી રહ્યા છે?
અમારી પાસે સારી ગુણવત્તાનો સ્ટોક છે
સરકારે ગૌર-બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હોવા છતાં ભાવમાં વધારો ચિંતાનો વિષય છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં ચોખાના વાર્ષિક ફુગાવાના દરમાં 10 ટકાથી વધુનો વધારો થયો છે. ચોખાના ભાવમાં સતત વધારાને લઈને સરકાર હવે કડક બની ગઈ છે અને તેને અંકુશમાં લેવા માટે કમર કસી છે.
સરકાર દ્વારા આપવામાં આવેલી સૂચનાઓમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અમારી પાસે સારી ગુણવત્તાના ચોખાનો સ્ટોક છે. ઓપન માર્કેટ સેલ્સ સ્કીમ (ઓએમએસએસ) હેઠળ વેપારીઓ અને પ્રોસેસર્સને પણ તે 29 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચવામાં આવી રહ્યું છે, તેમ છતાં છૂટક બજારમાં તે 43 થી 50 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાઈ રહ્યું છે.
જુલાઈમાં નિકાસ પર પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો હતો
સ્થાનિક બજારમાં ચોખાનો પુરવઠો જાળવી રાખવા અને ભાવ ઘટાડવા માટે મોદી સરકારે જુલાઈ 2023માં જ બિન-બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. આ સાથે નિકાસ ડ્યુટીમાં પણ વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. આટલું જ નહીં ઓક્ટોબર મહિનામાં સરકારે વધુ એક મોટો નિર્ણય લીધો અને ચોખાની લઘુત્તમ નિકાસ કિંમત વધારીને 950 ડોલર પ્રતિ ટન કરી દીધી.
આ તમામ પ્રયાસો છતાં બજારમાં ચોખાના ભાવમાં સતત વધારો ચિંતાનું કારણ બની રહ્યો છે. બેઠક દરમિયાન ચેતવણી આપવામાં આવી હતી કે જો નફાખોરી કરવામાં આવશે તો સરકાર દ્વારા કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
