મહારાષ્ટ્રની ]ખાંડ મિલોમાં શેરડીનું પિલાણ લગભગ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. ચાલુ સિઝનમાં રાજ્યમાં ખાંડનું ઉત્પાદન અંદાજ કરતાં ઓછું રહેવાનું છે. જેની અસર નિકાસ પર પડશે. રાજ્યની 210 ખાંડ મિલો માંથી માત્ર 55 પિલાણ કરી રહી છે. કામ બંધ કરનાર કેટલીક શુગર મિલોએ શેરડીના ખેડૂતોને પૂરેપૂરું ચૂકવણું કર્યું નથી, જેના કારણે ખેડૂત સંગઠનોએ નારાજગી વ્યક્ત કરી છે.
મહારાષ્ટ્રમાં ઘણી ખાંડ મિલોએ હજુ સુધી શેરડીના ખેડૂતોને વાજબી અને મહેનતાણું કિંમત (FRP) ચૂકવવાની બાકી છે તેમ છતાં પિલાણની સિઝન પૂરી થવામાં છે. સ્વાભિમાની શેતકરી સંગઠનના નેતા રાજુ શેટ્ટી રાજ્યના શુગર કમિશનર શેખર ગાયકવાડને મળ્યા હતા અને તેમને ખાંડ મિલોની ફરિયાદ કરી હતી.
શેટ્ટીના મતે ખેડૂતોના લેણાં બે મહિનાના વિલંબ સાથે આવ્યા છે. જ્યારે મિલો વધુ ઇથેનોલનું ઉત્પાદન કરીને નફો કરી રહી છે અને તે જ સમયે, ખાંડના સ્થિર ભાવનો લાભ મેળવી રહી છે.
મહારાષ્ટ્ર શુગર કમિશનરની ઓફિસે જણાવ્યું હતું કે એફઆરપીની 92 ટકા રકમ ચૂકવવામાં આવી છે, જ્યારે માત્ર 8 ટકા બાકી છે. ચાલુ સિઝનમાં અત્યાર સુધીમાં 104 લાખ ટન શેરડીનું પિલાણ થયું છે. શેરડીની અછતને કારણે મિલો ઝડપથી બંધ થઈ રહી છે. આ મહિનાના અંત સુધીમાં લગભગ તમામ મિલો બંધ થઈ જશે.
મહારાષ્ટ્ર, જે દેશના કુલ ખાંડ ઉત્પાદનના ત્રીજા ભાગનું ઉત્પાદન કરે છે, તે 2022-23 માર્કેટિંગ વર્ષમાં રાજ્યમાં 107 થી 108 લાખ ટન ખાંડનું ઉત્પાદન કરે તેવી ધારણા છે, જે અગાઉના 128 લાખ ટનની આગાહી કરતા ઘણી ઓછી છે. મહારાષ્ટ્રમાં 26 માર્ચ સુધીમાં 103.8 લાખ ટન ખાંડનું ઉત્પાદન થયું છે, જે ગયા વર્ષે આ સમય સુધીમાં 116 લાખ ટન હતું. આ વર્ષે 210 ખાંડ મિલોએ પિલાણ શરૂ કર્યું હતું, તેમાંથી 155 મિલોએ 26 માર્ચ સુધીમાં પિલાણ કરવાનું બંધ કરી દીધું હતું. 2021-22માં મહારાષ્ટ્રમાં 137 લાખ ટન ખાંડનું રેકોર્ડ ઉત્પાદન થયું હતું.
રાજ્યની 210 ખાંડ મિલોમાંથી 55 મિલ હજુ પણ કાર્યરત છે. આ ફેક્ટરીઓ પણ ઝડપથી ખાંડનું ઉત્પાદન કરી રહી નથી. આગામી પખવાડિયામાં વધુ 5 થી 6 લાખ ટન ખાંડનું ઉત્પાદન થવાની સંભાવના છે. નાગપુર ડિવિઝનની તમામ સુગર મિલો બંધ કરી દેવામાં આવી છે. માર્ચના અંત સુધીમાં કોલ્હાપુર, સોલાપુર, અમરાવતીમાં સુગર મિલો સંપૂર્ણપણે બંધ થઈ જશે.
કેન્દ્ર સરકારે વર્તમાન સિઝનમાં માત્ર 6.1 મિલિયન ટનની નિકાસને મંજૂરી આપી છે અને ખાંડ ઉદ્યોગને અપેક્ષા હતી કે સરકાર બીજા તબક્કામાં લગભગ 2 મિલિયન ટનની વધારાની નિકાસને મંજૂરી આપે. નિષ્ણાતો કહે છે કે મહારાષ્ટ્રના ખાંડના ઉત્પાદનમાં તીવ્ર ઘટાડાનો અર્થ એ છે કે ત્યાં કોઈ વધારાની નિકાસ થશે નહીં. ભારત મુખ્યત્વે ઇન્ડોનેશિયા, બાંગ્લાદેશ, મલેશિયા, સુદાન, સોમાલિયા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાતમાં ખાંડની નિકાસ કરે છે.
