जगतीयाल : मुत्यमपेट येथील निजाम साखर कारखाना पुन्हा सुरू करण्याबाबत कोणतीही स्पष्टता नसल्याने, ऊस उत्पादक शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम आहे. ऊस पिकाची लागवड करायची की नाही याबद्दल ते द्विधा मनस्थितीत आहेत. जर पीक डिसेंबर महिन्यात होणाऱ्या गाळप हंगामासाठी तयार करायचे असेल, तर शेतकऱ्यांना आताच त्याची लागवड करावी लागेल, कारण ऊस हे दीर्घकालीन पीक आहे.
तथापि, नऊ वर्षांपूर्वी बंद पडलेला कारखाना पुन्हा सुरू करण्याबाबत सरकारकडून कोणतेही स्पष्टीकरण आलेले नाही. इतर पिके, विशेषतः भात पिकवणारे शेतकरी पुन्हा ऊस लावायचा की नाही हे ठरवू शकत नाहीत. मुत्यमपेट व्यतिरिक्त निजाम डेक्कन शुगर्स लिमिटेडच्या बोधन, निजामाबाद आणि मुंजोजुपल्ली, मेडक येथील दोन इतर युनिट्स २३ डिसेंबर २०१५ रोजी टाळेबंदीची घोषणा करून बंद करण्यात आली होती.
काँग्रेसने २०२३ च्या विधानसभा निवडणुकीत सत्तेत आल्यानंतर साखर कारखाने पुन्हा सुरू करण्याचे आश्वासन दिले. काँग्रेसने या प्रकरणाची चौकशी करण्यासाठी आयटी आणि उद्योग मंत्री डी. श्रीधर बाबू यांच्या देखरेखीखाली एक कॅबिनेट उपसमिती स्थापन केली. समितीच्या सदस्यांनी कारखान्याला भेट देऊन शेतकऱ्यांशी संवाद साधला आणि त्यांचे मत जाणून घेतले. तसेच सरकारला अहवाल सादर करण्यात आला. अहवालाच्या आधारे सरकारने एक-टाइम सेटलमेंट अंतर्गत बँक कर्ज मंजूर केले.
राज्य सरकारने पुढील गाळप हंगामापर्यंत (डिसेंबर) युनिट पुन्हा सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. तथापि, विद्यमान मशीन्सची दुरुस्ती किंवा नवीन मशीन्स बसवण्याचे काम अद्याप सुरू झालेले नाही. शिवाय, सरकारने या कामांसाठी कोणतीही रक्कम मंजूर केलेली नाही. साखर कारखाने चालवण्यासाठी ऊस हा एक महत्त्वाचा कच्चा माल आहे. तथापि, कारखान्यात अद्याप दुरुस्तीचे काम सुरू न झाल्यामुळे पिके घ्यावीत की नाही याबद्दल शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम आहे.
‘तेलंगणा टुडे’शी बोलताना, ऊस उत्पादक शेतकरी के. रेजिरेड्डी म्हणाले की, कारखाना बंद झाल्यानंतर जवळजवळ सर्व ऊस उत्पादक इतर पिकांकडे वळले आहेत. शेतकऱ्यांना इतर पिके सोडून ऊस लागवड करावी लागेल. जर गाळप हंगामापर्यंत कारखाना पुन्हा सुरू झाला नाही तर त्यांना मोठ्या अडचणींना तोंड द्यावे लागेल. म्हणून, सरकारने शेतकऱ्यांच्या शंकांचे निरसन करण्यासाठी जागरूकता कार्यक्रम राबवावेत. लागवडीखालील क्षेत्र वाढवण्यासाठी, सरकारने शेतकऱ्यांना अनुदान देऊन आणि उत्तम दर्जाचे बियाणे देऊन प्रोत्साहन द्यावे. याशिवाय शेतकऱ्यांशी करारही करावेत.
१९३७ मध्ये स्थापन झालेल्या निजाम डेक्कन शुगर्स लिमिटेडचे बोधनमधील शक्करनगर, जगतियालमधील मुत्यमपेट आणि मेडकमधील मुंजोजुपल्ली येथे तीन युनिट आहेत. २००२ मध्ये, तोट्याचे कारण देऊन तिन्ही युनिट्सचे खाजगीकरण करण्यात आले. डेल्टा पेपर मिल्सने ५१ टक्के हिस्सा खरेदी केला, तर उर्वरित ४९ टक्के हिस्सा राज्य सरकारकडे होता. तोट्यावर मात केल्यानंतर, २३ डिसेंबर २०१५ रोजी टाळेबंदीची घोषणा करून युनिट्स बंद करण्यात आल्या.
यानंतर ज्या शेतकऱ्यांनी पूर्वी ऊस पिकवला ते इतर पिकांकडे वळले. परिणामी, मुत्यमपेट युनिटच्या कार्यक्षेत्रात पिकाचे लागवड क्षेत्र १०,००० ते १५,००० पासून घटून ते १,२०० ते १,५०० एकरपर्यंत पर्यंत कमी झाले आहे. कारखान्यात एका गाळप हंगामात सुमारे २.५० लाख टन ऊस गाळप केला जात होता.
