કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલયે વર્ષ 2023-24 માટે મુખ્ય કૃષિ પાકોનો ત્રીજો આગોતરો અંદાજ જાહેર કર્યો છે. છેલ્લા કૃષિ વર્ષથી, ઉનાળાની ઋતુને રવી સીઝનથી અલગ કરવામાં આવી છે અને તેને થર્ડ એડવાન્સ એસ્ટિમેટમાં સમાવિષ્ટ કરવામાં આવી છે. એટલે ક્ષેત્રફળ, ઉત્પાદન અને ઉપજના આ આગોતરા અંદાજમાં ખરીફ, રવી અને ઉનાળાની ઋતુનો સમાવેશ થાય છે.
આ અંદાજ મુખ્યત્વે સ્ટેટ એગ્રિકલ્ચરલ સ્ટેટિસ્ટિક્સ ઓથોરિટીઝ (એસએએસએ) પાસેથી મળેલી માહિતીના આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. પ્રાપ્ત થયેલા ડેટાને રિમોટ સેન્સિંગ, વીકલી ક્રોપ વેધર વોચ ગ્રૂપ અને અન્ય એજન્સીઓ પાસેથી મળેલી માહિતી સાથે માન્યતા આપવામાં આવી છે અને ત્રિકોણીય કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત આબોહવાની સ્થિતિ, અગાઉના વલણો, ભાવની હિલચાલ, મંડીના આગમન વગેરેને પણ અંદાજો તૈયાર કરતી વખતે ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે.
વિવિધ પાકોના ઉત્પાદનની વિગતો નીચે મુજબ છે:
કુલ અનાજ- 3288.52 એલએમટી
ચોખા – 1367.00 એલએમટી
ઘઉં – 1129.25 એલએમટી
મકાઈ – 356.73 એલએમટી
શ્રી અન્ના- 174.08 એલ.એમ.ટી.
તુવેર – 33.85 એલએમટી
ગ્રામ – 115.76 એલએમટી
કુલ તેલીબિયાં- 395.93 એલએમટી
સોયાબીન – 130.54 એલએમટી
રેપસીડ અને મસ્ટર્ડ – 131.61 એલએમટી
શેરડી – 4425.22 એલએમટી
કોટન – 325.22 લાખ ગાંસડી (પ્રત્યેક 170 કિગ્રા)
જૂટ(શણ) – 92.59 લાખ ગાંસડી (પ્રત્યેક 180 કિલોગ્રામ)
અનાજનું કુલ ઉત્પાદન અંદાજે 3288.52 એલએમટી છે, જે વર્ષ 2022-23નાં અનાજ ઉત્પાદન કરતાં સહેજ ઓછું છે, જ્યારે છેલ્લાં 5 વર્ષ (2018-19થી 2022-23) 3077.52 એલએમટીનાં સરેરાશ અનાજ ઉત્પાદન કરતાં 211.00 એલએમટી વધારે છે.
ચોખાનું કુલ ઉત્પાદન 1367.00 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે 2022-23માં 1357.55 એલએમટી હતું, જે 9.45 એલએમટીનો વધારો દર્શાવે છે. ઘઉંનું ઉત્પાદન 1129.25 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે અગાઉના વર્ષના ઘઉંના ઉત્પાદન કરતા 23.71 એલએમટી વધારે છે.
શ્રી અન્નાનું ઉત્પાદન 174.08 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે 2022-23ના ઉત્પાદનની સરખામણીએ 0.87 એલએમટીનો નજીવો વધારો દર્શાવે છે. વધુમાં, ન્યુટ્રી/બરછટ અનાજનું ઉત્પાદન 547.34 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે સરેરાશ ન્યુટ્રી/બરછટ અનાજના ઉત્પાદન કરતા 46.24 એલએમટી વધારે છે.
તુવેરનું ઉત્પાદન 33.85 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે ગયા વર્ષના 33.12 એલએમટીના ઉત્પાદનની સરખામણીએ 0.73 એલએમટીનો નજીવો વધારો છે. મસૂરનું ઉત્પાદન 17.54 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે અગાઉના વર્ષના 15.59 એલએમટીના ઉત્પાદનની સરખામણીએ 1.95 એલએમટી વધારે છે.
સોયાબીનનું ઉત્પાદન 130.54 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે અને રેપસીડ એન્ડ મસ્ટર્ડનું ઉત્પાદન 131.61 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે, જે ગયા વર્ષના ઉત્પાદન કરતા 5.18 એલએમટી વધારે છે. કપાસનું ઉત્પાદન અંદાજે 325.22 લાખ ગાંસડી (પ્રત્યેક 170 કિગ્રા) અને શેરડીનું ઉત્પાદન 4425.22 એલએમટી હોવાનો અંદાજ છે.
ખરીફ પાક ઉત્પાદન અંદાજો તૈયાર કરતી વખતે પાક કાપવાના પ્રયોગો (CCEs) આધારિત ઉપજને ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે. વધુમાં, CCEs રેકોર્ડ કરવાની પ્રક્રિયાને ડિજિટલ જનરલ ક્રોપ એસ્ટીમેશન સર્વે (DGCES) ના અમલીકરણ દ્વારા રિ-એન્જીનિયર કરવામાં આવી છે જે રવિ સિઝન દરમિયાન 16 રાજ્યોમાં બહાર પાડવામાં આવી હતી. DGCES હેઠળ પ્રાપ્ત ઉપજ પરિણામો મુખ્યત્વે રવિ પાકના ઉત્પાદનમાં આવવા માટે વપરાય છે. વધુમાં, ઉનાળુ પાકનું ઉત્પાદન છેલ્લા 3 વર્ષની ઉપજની સરેરાશ પર આધારિત છે.
(Source: PIB)
